ဧကဂၢတာ ျဖစ္ပံု
ဧကဂၢတာဆိုတာ “ဧက ဆိုတာ တစ္၊ အဂၢ ဆိုတာ ဒီေနရာမွာ အာ႐ံုကို ရည္ညြန္းတဲ့ ဦးတည္ခ်က္တစ္ခု၊ တာ ဆုိတာ သဘာဝပဲ၊” အာ႐ံုတစ္ခုတည္းကို ဦးတည္ထားတယ္။ ဒါ သမာဓိကို ေျပာတာေနာ္၊ ဦးတည္ခ်က္တစ္ခုတည္း ေရာက္လာေအာင္ စုစည္းေပးတာ၊
ဖႆရဲ႕ ဦးတည္ခ်က္ကလည္း ဒီတစ္ခုပဲ ျဖစ္ရမယ္၊ ေဝဒနာရဲ႕ ဦးတည္ခ်က္ကလည္း ဒီတစ္ခုပဲ ျဖစ္ရမယ္၊ စိတ္ရဲ႕ ဦးတည္ခ်က္ကလည္း ဒါပဲ ျဖစ္ရမယ္၊ ေစတနာရဲ႕ ဦးတည္ခ်က္ကလည္း ဒါပဲ ျဖစ္ရမယ္လို႔ ဦးတည္ခ်က္ေတြ အကုန္လံုး စုေပးတယ္၊ အာ႐ံုတစ္ခုတည္းကို အားလုံုး စုစည္းေပးလိုက္တာ၊ ဧကဂၢတာ၊ ဒါက သမာဓိတရားရဲ႕ Source အေျခခံရားပဲ။
အဲဒီ ဧကဂၢတကို စနစ္တက် ေလ့က်င့္ၿပီးေတာ့ ေပးရင္ ဒီ ဧကဂၢတာက စြမ္းအား ထက္ျမက္လာၿပီဆိုရင္ စ်ာန္ရဲ႕အဂၤါျဖစ္လာတယ္၊ ဒါေၾကာင့္မို႔ ပထမစ်ာန္မွာ ဝိတက္၊ ဝိစာရ၊ ပီတိ၊ သုခ၊ ဓကဂၢတာ (သမာဓိ)ကို ေျပာတာေနာ္၊ သဘာဝတရားေတြကို စုစည္းေပးလိုက္တဲ့အခါ မဂၢင္ ရွစ္ပါးထဲမွာ သမၼာသမာဓိလို႔ ေခၚၾကတယ္၊ ေဗာဇၥ်င္ခုႏွစ္ပါး ထဲမွာလည္း သမာဓိေဗာဇၥ်င္လို႔ ေခၚတယ္။
ဒီ ဧကဂၢတာကေတာ့ သူ႔အတိုင္း မထားရဘူး၊ ေလ့က်င့္ေပးရတယ္၊ ျပဳစု ပ်ိဳးေထာင္ေပးရမယ္၊ စြမ္္းအားေတြ တက္ေလာေအာင္ လုပ္ေပးရမယ္၊ ပင္ကိုယ္သဘာဝကေတာ့ ဒီေလာက္ႀကီး စြမ္းအားေတြ မထက္ဘူး၊ သူလုပ္ႏို္င္တဲ့ စြမ္းအားက ဒီေလာက္ပဲ၊ လူေလးတစ္ေယာက္ ေမြးလာတယ္၊ ေမြးလာတာနဲ႔ သူ ပညာတက္ပါ့မလား၊ မတက္ဘူး၊ ေက်ာင္းပို႔ၿပီး ေလ့က်င့္ရတယ္ မဟုတ္လား၊ သင္ရတယ္၊ ေလ့က်င့္ရတယ္၊ ေလ့က်င့္မွ သူ႔ စြမ္းအင္သတိၱေတြ တက္လာတာ။
ေဟာဒီ ဧကဂၢတာေလးကိုလည္း ေလ့က်င့္ ေပးလိုက္မယ္ဆိုရင္ သမာဓိဆိုတဲ့ အဆင့္ေရာက္သြားမယ္၊ ဒီလို ေလ့က်င့္ေပးရမယ္၊ ဘာနဲ႔ ေလ့က်င့္ေပးရမလဲ၊ အာ႐ံုနဲ႔ ေလ့က်င့္ေပးရမယ္၊ ကမၼ႒ာန္းအာ႐ံုနဲ႔ ေလ့က်င့္ေပးရမယ္၊ သမထအာ႐ံုနဲ႔ ေလ့က်င့္ေပးရမယ္၊ ဝိပႆနာအာ႐ံုနဲ႔ ေလ့က်င့္ေပးရမယ္၊ ဒါ ဧကဂၢတာ။
ဇီဝိတိေျႏၵ
ဇီဝိတိေျႏၵဆိုတာက သူနဲ႔အတူတူ ျဖစ္ဖက္ နာမ္တရားကို ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ေပးတဲ့ တာဝန္ပဲ၊ သူ ေဆာင္ရြက္တယ္၊ သူ႔ကို ဘာမွ လုပ္ေပးစရာမလိုဘူး၊ သဘာဝအေနနဲ႔ ပါေနတာပဲ ရွိတယ္။
မနသိကာရျဖစ္ပံု
မနသိကာရဆိုတာ ဘာတံုးဆိုရင္ သူကလည္း အေရးပါတဲ့တရား တစ္ခုပဲ၊ ဖႆက အာ႐ံုနဲ႔စိတ္ ေတြ႔ေပးဖို႔ရာအတြက္ အာ႐ံုဘက္ကို ဦးလွည့္ေပးဖို႔ မလိုဘူးလား၊ ႏို႔မဟုတ္ရင္ အာ႐ံုနဲ႔ စိတ္ေတြ႔တဲ့အခါ လြဲေခ်ာ္သြားႏိုင္ေသးတယ္ေလ၊
ဒါေၾကာင့္မို႔ သူက အာ႐ံုနဲ႔စိတ္ကို တစ္ခါတည္း တန္းတန္းမတ္မတ္ျဖစ္ေအာင္ ဦးလွည့္ေပးတယ္၊ ျမားမ်ားလို႔ ပစ္တဲ့အခါမွ target ကုိ ခ်ိန္ရတယ္ မဟုတ္လား၊ ပစ္လုိတဲ့ ပစ္မွတ္ကို စိတ္လွည့္ေအာင္ လုပ္ေပးလိုက္တဲ့၊ မနသိကာရဆိုတာ အဂၤလိပ္လိုေတာ့ attention လို႔ ေျပာတာေပါ့။
ဒီ attention က သိပ္ၿပီး အေရးႀကီးတာပဲ၊ attention မပါရင္ ဘာမွ မျဖစ္ဘူး၊ Attention ဟာ အေရးပါလြန္းလို႔ ၾကည့္ပါလား၊ ေလယ်ဥ္ပ်ံစီးတဲ့အခါ မၾကားဘူးလား၊ “May I have your attention,please?” ေလယာဥ္မယ္ေတြက ေၾကျငာတယ္ေလ၊ အဲဒီမွာ ေက်းဇူးျပဳ၍ နားေထာင္ပါဆိုတာ အဲဒီ Attention ကို ေျပတာေနာ္၊ အာ႐ံုဘက္ကို လွည့္ၿပီးေတာ့ေနတဲ့ သဘာဝတရား၊ အဲဒါရွိမွ စိတ္ေတြဟာ အားလုံုး ေဆာင္ရြက္မႈေတြ လုပ္ႏိုင္တယ္။
စိတ္နဲ႔ ေစတသိက္ ေပါင္းစပ္ေဆာင္ရြက္ပံု
စိတ္ရဲ႕စြမ္းအားေတြန႔ဲ စိတ္မွာ မွီၿပီးေတာ့ ျဖစ္ေနတဲ့ စြမ္းအားေတြ၊ ေစတသိက္ဆိုတာ စိတ္ရဲ႕ စြမ္းအားေတြပဲ၊ စိတ္မွာ ရွိေနတဲ့ စိတ္ရဲ႕စြမ္းအားေတြ၊ ဒါေတြမပါရင္ စိတ္ဟာ အလုပ္မျဖစ္ဘူး၊ စိတ္နဲ႔ ေစတသိက္ဟာ ဒီလို ေပါင္းစပ္ၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္တယ္ဆိုတာ သေဘာေပါက္ရမယ္ေနာ္။
စကၡဳဝိညာဏ္စိတ္ႏွင့္ ေစတသိက္
ဆိုပါစို႔၊ မ်က္စိက ျမင္ၿပီးေတာ့ သိလိုက္တဲ့ စိတ္ကေလးကိုၾကည့္၊ စကၡဳဝိညာဏ္စိတ္ကေလး ျဖစ္လို႔ရွိရင္ ေဟာဒီ ၇-ခု ပါရတယ္၊ ဖႆရယ္၊ ေဝဒနာရယ္၊ သညာရယ္၊ ေစတနာရယ္၊ ဧကဂၢတာရယ္၊ ဇီဝိတိေျႏၵရယ္၊ မနသိကာရရယ္ အဲဒီ ၇-ခုရယ္၊ စကၡဳဝိညာဏ္စိတ္ကေလးရယ္ ေပါင္းလိုက္ေတာ့ ၈-ခု တစ္စု ဖဲြ႔လုိက္တာကို “ျမင္သိစိတ္” လို႔ေျပာတာ၊ ေဟာဒီ ၇-ခု မပါဘဲနဲ႔ ျမင္သိစိတ္ မေပၚဘူးေနာ္။
ဒါေပမယ့္ ဒီျမင္သိစိတ္မွာပါတဲ့ ေစတနာဆိုတာေလးက ကံအရာ မေျမာက္ဘူး၊ ကမၼပစၥေယာလို႔ ေဟာေပမယ့္လုိ႔ ကံ အရာမဟုတ္ဘူး၊ Organize လုပ္တာပဲရွိတယ္၊ သူက အက်ိဳးထုတ္လုပ္ႏိုင္တဲ့ ကံသေဘာ မဟုတ္ဘူးလို႔ နားလည္ရမယ္။
က်န္တာေတြကလည္း ဒီလို သေဘာေပါက္ရမယ္၊ စိတ္ကို မွီတည္ၿပီးေတာ့ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ေစတသိက္ေတြရဲ႕ စြမ္းအင္ေတြ မတူဘူးလို႔ပဲ မွတ္ရမယ္၊ စြမ္းအင္ခ်င္းမတူဘူး၊ စိတ္အင္အားနည္းတဲ့ စိတ္ေပၚမွာမွီတဲ့ ေစတသိက္ေတြရဲ႕ စြမ္းအင္ဟာ ဒီေလာက္ မရွိဘူးလို႔ သိထားရမယ္။
အာဝဇၨန္းစိတ္ႏွင့္ ေစတသိက္
ျမင္သိစိတ္ရဲ႕ ေရွ႕နားေလးမွာ ၾကည့္လိုက္မယ္ဆိုရင္ အာဝဇၨန္းဆိုတဲ့ စိတ္ေလး မပါဘူးလား၊ ခုနက အာ႐ံုနဲ႔ စိတ္အာ႐ံုနဲ႔ ဝတၳဳ၊ ႏွစ္ခု ဆံုဆည္းလိုက္တဲ့အခါမွာ ဘာပါလိမ့္လို႔ စဥ္းစားၿပီးေတာ့ ဘဝင္စိတ္ကို အလွည့္အေျပာင္း လုပ္လုိကတဲ့ စိတ္ကေလးက အာဝဇၨန္းစိတ္တဲ့၊ ဆင္ျခင္တဲ့ စိတ္ကေလး၊ အာဝဇၨန္းစိတ္က မ်က္စိက ျမင္တဲ့အာ႐ံုကို ဆင္ျခင္တာ ရွိမယ္၊ နားက ၾကားတာ၊ ႏွာေခါင္းက အနံ႔ရတာ၊ လွ်ာက လ်က္တာ၊ ခႏၶာကို္က ထိတယ္ဆိုတဲ့ ဒီ ၅-ဒြါရ၊ ဒြါရ ငါးေပါက္မွာ ထင္လာတဲ့ အာ႐ံုကို ႏွလံုးသြင္း ဆင္ျခင္တာကို ပဥၥဒြါရာဝဇၨန္းစိတ္ လို႔ေခၚတယ္၊
အဲဒီ ဆင္ျခင္မႈဆိုတဲ့ စိတ္ကေလး မပါဘဲနဲ႔ စကၡဳဝိညာဏ္စိတ္ မျဖစ္ဘူး၊ ခုန စကၡဳဝိညာဏ္စိတ္နဲ႔ ေစတသိက္ ၇-ခု၊ ဒါကို အဘိဓမၼာ ေလ့လာတဲ့အခါ စကၡဳဝိညာဏ္စိတ္မွာ ေစတသိက္ ၇-ခု ယွဥ္တယ္လို႔ ေျပာေနၾကတာ၊ တကယ္ေတာ့ စကၡဳဝိညာဏ္စိတ္ျဖစ္ရင္ ဒီ ၇-ခု ပါေနတယ္လို႔ ေျပာတာ။
ပန္းေလးတစ္ပြင့္မွာ ဘာေတြ ပါေနၾကလဲ၊ ကဲ စဥ္းစားၾကည့္ေပါ့၊ ပန္းပြင့္ေလးတစ္ပြင့္မွာ အေရာင္မပါဘူးလား၊ အနံ႔မပါဘူးလား၊ အရသာေရာ၊ ၾသဇာေရာ၊ မာမာေပ်ာ့ေပ်ာ့ဆိုတဲ့ အားလံုးကို ထမ္းေဆာင္ထားတဲ့ အေျခခံေရာ မပါဘူးလား၊ ပါတယ္၊
ဒီပန္းကေလးကို တစ္ခါတည္း ရင့္လာေအာင္ ႏြမ္းလာေအာင္ လုပ္တာဆိုတာေရာ မပါဘူးလား၊ ပန္းပြင့္ေလး ျဖစ္ေအာင္ စုစည္းထားတဲ့ သေဘာေရာ မပါဘူးလား၊ ပါတယ္၊ ဒီပန္းေလး ဟာ ၿပိဳကြဲမသြားေအာင္ ပံုသဏၭာန္ေလး ပ်က္မသြားေအာင္ တြန္းအားေပးထားတဲ့ သေဘာေရာ မပါဘူးလား၊ အဲဒါ ၾကည့္လိုက္ေတာ့ အဲဒါေလးေတြ အကုန္လံုး၊ ဒီ ႐ုပ္ ၈-ခု ေပါင္းထားလို႔ ပန္းပြင့္ဆိုတာ ျဖစ္ေနတာေနာ္။
အဲဒါမ်ိဳးလိုပဲ၊ စကၡဳဝိညာဏ္စိတ္ထဲမွာလည္း ေဟာဒီလို ေစတသိက္ ခုႏွစ္ခုနဲ႔ အားလ့ုးေပါင္းလိုက္တဲ့အခါ စိတ္က တစ္ခု၊ ေစတသိက္က ခုႏွစ္ခု၊ စုထားတာ၊ စုထားမွ အလုပ္ျဖစ္တယ္၊ ျမင္သိစိတ္ဆိုတာ ျမင္ၿပီး သိတာ၊ ဒီခုႏွစ္ခုရဲ႕ စြမ္းအားေၾကာင့္ သူသိလုိက္ရတာ၊ စိတ္ တစ္ခုတည္းဆို မရဘူးေနာ္၊ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ စိတ္ကို အမွီျပဳ စြမ္းအားစုမ်ားလို႔ ေျပာတာ၊ စိတ္ကို မွီတဲ့စြမ္းအားေတြ။
** ဆက္ရန္ ** {ပကိဏၰကေစတသိက္ ၆-ခု၊ ဝိတကၠ၊ မွားတဲ့အေတြး ၃-မ်ိဳး၊ မွန္ကန္တဲ့အေတြး}
*ေကာက္ႏႈတ္ခ်က္* အဂၢမဟာပ႑ိတ အရွင္နႏၵမာလာဘိ၀ံသ (Ph.D)
အဘိဓမၼာ ျမတ္ေဒသနာ (ပထမတြဲ) (စာ ၂၃၉-၂၄၄) မွ ေကာက္ႏႈတ္ေရးသား ပူေဇာ္ပါသည္။
No comments:
Post a Comment