ဘ၀င္စိတ္
ဘ၀င္စိတ္ဆိုတာ ပစၥဳပၸါန္ အေၾကာင္းတရားနဲ႔ ဘာမွမဆိုင္ဘူး၊ သူ႔ဘာသာသူ အတိတ္က ကံတရားရဲ႕ စြမ္းအားနဲ႔ သူက ေပၚေနတာ၊ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဘ၀င္စိတ္သည္ မ်က္စိက ျမင္တဲ့အာ႐ံုကို အာ႐ံုမျပဳဘူး၊ နားကၾကားတဲ့ အသံကို အာ႐ံုမျပဳဘူး၊ မသိဘူး၊ အာ႐ံုမျပဳဘူးလို႔ပဲ ေျပာရမယ္ေနာ္၊ စိတ္ဆိုတာ သိတာ၊ ဘ၀င္စိတ္ကေလးသည္ မ်က္စိကျမင္တဲ့ အဆင္းကို မသိဘူး၊ နားကၾကားတဲ့ အသံကို မသိဘူး၊ ႏွာေခါင္းက နံတဲ့အနံ႔ကို မသိဘူး၊လွ်ာကလ်က္ကတဲ့ အရာသာကို မသိဘူး၊ ခႏၶာကိုယ္က ထိရင္လည္း သူက မသိဘူး၊ အေတြး စိတ္ေတြထဲမွာလည္း သူ႔အေတြး အာ႐ံုေတြ အေၾကာင္းလည္း သူ မသိဘူး၊ အိပ္ေနရင္ ဘ၀င္စိတ္က ရွိေနတာပဲ၊ ဘ၀င္စိတ္က ျဖစ္ေနတာပဲ၊ သူက ဘာနဲ႔ ျဖစ္ေနတာလဲဆိုရင္ ကံရဲ႕စြမ္းအင္နဲ႔ ျဖစ္ေနတာ၊ ကံရဲ႕ စြမ္းအားက တြန္းၿပီး လႊတ္လိုက္တာ။
ဥပမာ ဒုန္းပ်ံတစ္ခုကို အရွိန္နဲ႔ ပစ္လႊတ္လိုက္တဲ့အခါက်ေတာ့ ဒီအရွိန္ မကုန္မခ်င္း၊ ဒုန္းပ်ံႀကီးက သြားေနတာပဲ မဟုတ္လား၊ ေနာက္ထပ္ ထပ္ပစ္ဖို႔ လိုေသးလား၊ မလိုဘူး၊ အရွိန္ကုန္သြားတဲ့အခ်ိန္မွာ က်သြားမယ္၊ ပစ္လႊတ္လိုက္တဲ့ စြမ္းအား energy နဲ႔ သြားေနတယ္၊ အရွိန္ကုန္တဲ့ အခ်ိန္က်မွ က်သြားမယ္။
ထို႔အတူ ဘ၀င္စိတ္ကေလးဟာ ပဋိသေႏၶစိတ္ကေလး ကစၿပီးေတာ့ စြမ္းအားနဲ႔ တြန္းလႊတ္လိုက္တဲ့ ကံရဲ႕အရွိန္နဲ႔သြားေနတာ၊ ကံရဲ႕ အရွိန္ကုန္ေတာ့ ေနာက္ဆံုးမွာ စုတိဆိုၿပီး ေသသြားရင္ တစ္ဘ၀ၿပီးသြားတာပါ၊ အဲဒီေတာ့ ေမြးတဲ့စိတ္ရယ္၊ ေသတဲ့စိတ္ရယ္၊ ၾကားထဲက အိပ္ေနတဲ့ ဘ၀င္စိတ္ရယ္ အတူတူပဲ၊ ကံရဲ႕စြမ္းအားနဲ႔ သြားေနတာ။
စိတ္ျဖစ္ပံု
ကဲ စိ္တ္ျဖစ္ပုံကို ေျပာရေအာင္၊ အခုေျပာခဲ့တဲ့ ၀တၳဳ႐ုပ္ (၆)ပါးကို မွတ္ထားရမယ္၊ အာ႐ံု(၆)ပါးဆိုတာကို မွတ္ထားရမယ္၊ တံခါး(၆)ေပါက္ဆိုတာ မွတ္ထားရမယ္၊ အဲဒီ တံခါး(၆)ပါးနဲ႔ အေျခခံ ဒီ၀တၳဳ႐ုပ္(၆)မ်ိဳးဆိုတာ တူတယ္၊ ေရွ႕(၅)ခုက လံုး၀တူတယ္၊ ေနာက္ဆံုးတစ္ခုက ခုနက ‘ဟဒယ’ ဆိုတာနဲ႔ Mind door မေနာဒြါရဆိုတာက်ေတာ့ ကြဲျပားျခားနားမႈ ရွိတယ္၊ ထိုမေနာဒြါရဆိုတာက နာမ္တရား၊ ဟဒယ၀တၳဳ ဆိုတာက ႐ုပ္တရား၊ အဲဒီေနရာေလးမွာ နာမ္တရားပါလာတယ္၊ အဲဒါလည္း သိပ္ၿပီးေတာ့ သတိခ်ပ္စရာေကာင္းတ့ဲ အခ်က္တစ္ခုပဲ၊ နာမ္တရားေပၚဖု႔ိရာအတြက္ နာမ္နာမ္ခ်င္း အေျချပဳတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာေပၚလြင္ေနတယ္၊ ဟုတ္ရဲ႕လား။
ျမင္သိစိတ္ျဖစ္ပံု
သုတၱန္ပါဠိေတာ္ေတြမွာ ျမတ္စြာဘုရားက ျမင္သိစိတ္ကေလး ေပၚလာပံုကို ေဟာတယ္။
“စကၡဳံ စ ပဋိစၥ ႐ူေပ စ ဥပၸဇၨတိ စကၡဳ၀ိညာဏံ”ဘိကၡေ၀- ခ်စ္သားရဟန္းတို႔၊ စကၡဳံစ - မ်က္စိကိုလည္းေကာင္း၊ ႐ူေပစ- အဆင္းအာ႐ံုကိုလည္းေကာင္း၊ ပဋိစၥ-စြဲမွီ၍၊ စကၡဳ၀ိညာဏံ- စကၡဳ၀ိညာဏ္လို႔ဆိုတဲ့ ျမင္သိစိတ္ကေလးသည္၊ ဥပၸဇၨတိ - ျဖစ္ေပၚ၍ လာရပါေပေတာ့၏- လို႔ သုတၱန္ပါဠိေတာ္မွာ ေဟာတာ၊ ဒါ လက္ေတြ႔နဲ႔ စဥ္းစားၾကည္ေပါ့ေလ၊ ျမင္သိစိတ္ကေလးဟာ မ်က္စိမရွိဘဲနဲ႔ ေပၚႏိုင္ပါ့မလား၊ မေပၚႏိုင္ဘူး၊ မ်က္စိနဲ႔ ႐ူပါ႐ံု(၂)ခု ဆံုမိတဲ့အခါမ်ာ ျမင္သိစိတ္ကေလး ေပၚလာတယ္၊ ျမင္လို႔ ငါ ဘယ္သူ႔ျမင္လိုက္တယ္၊ သစ္ပင္ျမင္တယ္၊ မီးေရာင္ျမင္တယ္ စသည္ျဖင့္ ျမင္မႈေတြကို အမ်ိဳးမ်ိဳး နာမည္တပ္ၿပီး ေျပာၾကတာ။
ဒါေၾကာင့္မို႔ စကၡဳပသာဒဆိုတဲ့ စကၡဳ၀တၳဳဆိုတာရယ္၊ ႐ုပ္၀တၳဳဆိုတာရယ္ ဒီ(၂)ခု ဆံုလိုက္တဲ့ အခ်ိန္ကေလးမွာ ျမင္သိစိတ္ကေလး ေပၚတဲ့သေဘာ၊ ခုနက စည္ေလးကို လက္နဲ႔ တီးလိုက္တဲ့အခါမွာ အသံေလးေပၚလာတဲ့သေဘာ၊ ေစာင္းကေလးကို လက္ညွိဳးကေလးတင္ၿပီး လက္ေခ်ာင္းကေလးေတြနဲ႔ တီးခတ္လိုက္တဲ့အခါမွာ တိုက္ခိုက္လိုက္တဲ့ စြမ္းအားေၾကာင့္ ေဟာဒီအသိစိတ္ကေလး ျဖစ္ၿပီးေပၚလာတာ၊ နမ္တရားေတြ ေပၚလာတာ ဒီအတိုင္းပဲ။
အေၾကာင္းဆံုလို႔ျဖစ္
ဒီေနရာမွာ စဥ္းစားၾကည့္ေပါ့၊ ဒီျမင္သိစိတ္ကေလးဟာ မ်က္လံုးထဲက ထြက္လာတာလား၊ မဟုတ္ဘူး၊ ေစာင္းသံဟာ ေစာင္းထဲက ထြက္လာတာလား၊ ေျပာလို႔ မရဘူး၊ ေစာင္းထဲမွာ ရွိမွ ထြက္လို႔ရမွာ၊ ေစာင္းထဲမွာ ရွိႏွင့္မေနဘဲ ေပၚလာတာဟာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ပဲလို႔ ေျပာလို႔ရမယ္၊ အဲဒီေတာ့ ျမင္သိစိတ္ကေလးဟာ မ်က္လံုးထဲက ထြက္လာတာလည္း မဟုတ္ဘူး၊ မ်က္စိနဲ႔ ျမင္ရတဲ့ အဆင္းအာ႐ံုထဲကေန ေပၚလာတာလည္း မဟုတ္ဘူး။
ဒါျဖင့္ ဘာေၾကာင့္ ေပၚလာတာလဲ၊ “ေဟတံု ပဋိစၥ သမၻဴတာ” အေၾကာင္းတရားေၾကာင့္ ေပၚလာတာ၊ အေၾကာင္းတရားက ဘာဆံုးဆိုရင္ စကၡဳပသာဒ႐ုပ္ ဆိုတဲ့ ၀တၳဳ႐ုပ္ ကေလးရယ္၊ ႐ူပါ႐ံုဆိုတဲ့ အာ႐ံုကေလးရယ္ အဲဒီ(၂)ခုဆံုဆည္း သြားတဲ့ အခ်ိန္မွာ တိုက္ခိုက္မႈရဲ႕စြမ္းအားေတြ ေပၚလာတာ၊ ႐ုပ္(၂)ခု ဆံုလိုက္တာဟာ တိုက္ခိုက္လိုက္တာပဲ၊ လွ်ပ္စစ္မီးႀကိဳးႏွစ္ခု ခတ္လိုက္သလိုပဲ၊ ဒီလို တိုက္ိုက္လိုက္တဲ့ အခါမွာ အလင္းေရာင္ လက္ခနဲ ေပၚလာသလို ဒီအသိစိတ္ ကေလးလည္း ေပၚလာတယ္လို႔ ျမတ္စြာဘုရားက ဒီလိုေဟာတာ။
အဲဒီအထဲမွာကိုပဲ အဓိကျဖစ္တဲ့ စကၡဳပသာဒ႐ုပ္နဲ႔ ႐ူပါ႐ံု ဒီႏွစ္ခုကိုပဲ ျမတ္စြာဘုရားက ေဟာထားတယ္၊ အျခား အကူအညီ အေၾကာင္းတားေတြကလည္း လိုအပ္ေသးတယ္၊ ဘာတုံးဆိုရင္ အလင္းေရာင္ကေလး လိုေသးတယ္၊ ေဟာ - အလင္းေရာင္မရွိလို႔ ေမွာင္ေနရင္လည္း ျမင္ႏိုင္ဘူး၊ ဒါေၾကာင့္မို႔ မ်က္စိလည္း ရွိတယ္၊ အဆင္း႐ံုလည္း ရွိတယ္၊ ျမင္ဖို႔ရာအတြက္ ဒီႏွစ္ခုၾကားမွာ အလင္းလိုတယ္လို႔ ေျပာတယ္။
ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ ႏွလံုးသြင္းဆိုတာ လိုေသတယ္၊ အသိစိတ္ ႏွလံုးသြင္း ဆင္ျခင္မႈလည္း လိုေသးတယ္၊ ေပါင္းလိုက္တဲ့အခါမွာ အေၾကာင္း(၄)မ်ိဳး မျဖစ္ဘူးလား၊ အဲဒီ အေၾကာင္း(၄)မ်ိဳးေၾကာင့္လည္း ျမင္သိစိတ္ဆိုတဲ့ ဒီနာမ္တရားေလးေတြ ေပၚလာတာပါတဲ့၊ နဂိုက ဒီထဲမွာ ရွိေနတာ မဟုတ္ပါဘူး၊ ဘယ္ေနရာမွ ရွိေနတာ မဟုတ္ပါဘူး၊ ေပၚလာၿပီးတဲ့ ေနာက္မွာလည္း သူ႔ရဲ႕ အခ်ိန္ပိုင္း အတိုင္းအတာေလး အတြင္းမွာ ပ်က္စီးသြားတယ္၊ အဲဒါကို ျမတ္စြာဘုရားက ‘အနိစၥ’ လို႔ ေဟာတယ္။
အနိစၥအဓိပၸါယ္
“အဟုတြာ သေမၻာႏိၱ ၊ ဟုတြာ ပဋိေ၀ႏိၲ”
အနိစၥရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကို အႏုပဒသုတၱန္မွာ ဒီလို ရွင္းတယ္၊ အဟုတြာ - ဘယ္ေနရာမွ ရွိေနတာမဟုတ္ဘဲနဲ႔၊ သေမၻာႏိၲ - အေၾကာင္းဆံုတဲ့အခါမွာ ေပၚလာၾကတယ္၊ ဟုတြာ - အေၾကာင္း ဆံုလို႔ ျဖစ္ေပၚၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ၊ ပဋိေ၀ႏၲိ - ေပ်ာက္ကြယ္ၿပီးေတာ့ သြားၾကတယ္၊ အဲဒါကို အနိစၥလို႔ ဆိုတယ္။အဲဒီမွာ နာမ္တရားေတြဟာ ဒီပံုဒီနည္း ျဖစ္လာတာ၊
“ေဟတံု ပဋိစၥ သမၻဴတာ၊ ေဟတုဘဂၤါ နိ႐ုဇၥ်ေရ”
အေၾကာင္းတရားေတြ ပ်က္စီးသြားရင္ သူတို႔လည္း ပ်က္စီးသြားတယ္၊ အလံုးဟာ အေၾကာင္းတရားေပၚမွာ မွီတည္ၿပီး ပ်က္သြားတယ္၊ မွီတည္ၿပီး ျဖစ္လာရတယ္၊ အေၾကာင္းတရားေတြ ပ်က္ရင္လည္း သူတို႔လည္း ေပ်ာက္သြားတယ္။အသိစိတ္ကေလးဟာ မ်က္လံုးထဲက ထြက္လာတာလည္း မဟုတ္ဘူး၊ ျမင္စရာ ႐ူပါ႐ံုက ထြက္လာတာလည္း မဟုတ္ဘူး၊ သူတို႔ ႏွစ္ခုၾကားကလည္း ထြက္လာတာ မဟုတ္ဘူးတဲ့၊ အေၾကာင္းတရားေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တာ၊ ဥပမာ- စည္သံေလးလိုပါပဲတဲ့၊ စည္ထဲက ထြက္လာတာလည္း မဟုတ္ဘူး၊ လက္က ထြက္လာတည္လည္း မဟုတ္ဘူး၊ တီးခတ္တဲ့ တုတ္တံက ထြက္လာတာလည္း မဟုတ္ဘူး၊ ဒီ ႏွစ္ခုၾကားမွာ သူေအာင္းေနတာလည္း မဟုတ္ဘူးတဲ့၊ တီးခတ္ျခင္းကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး အစြဲျပဳၿပီး အသံေလး ေပၚလာတာ၊ ျဖစ္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ေပ်ာက္သြားတယ္၊ ဒါ နာမ္တရားရဲ႕ သေဘာပဲ၊ နာမ္ဆိုတာ အဲဒီအတိုင္းပဲ။
*ဆက္ရန္* {ၾကားသိစိတ္ျဖစ္ပံု၊ နံသိ လ်က္သိ ထိသိစိတ္ျဖစ္ပံု၊ အေတြးစိတ္ျဖစ္ပံု၊ စိတ္၆- မ်ိဳး} အား ဆက္လက္ေရးသား ပူေဇာ္ပါမည္။
*ေကာက္ႏႈတ္ခ်က္* အဂၢမဟာပ႑ိတ အရွင္နႏၵမာလာဘိ၀ံသ (Ph.D)
အဘိဓမၼာ ျမတ္ေဒသနာ (ပထမတြဲ) (စာ ၁၇၂-၁၇၇) မွ ေကာက္ႏႈတ္ေရးသား ပူေဇာ္ပါသည္။
No comments:
Post a Comment