ဒုတိယ နံပါတ္(၂)က မထက္ျမက္ဘူး၊ က်န္တဲ့ လူသား ေတြက က်န္တဲ့စိတ္နဲ႔ ပဋိသေႏၶေနၾကတယ္၊ တစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦးး မတူၾကဘူး၊ ပထမစိတ္နဲ႔ ေနခ်င္ေနတယ္၊ ဒုတိယ၊ တတိယ၊ စတုတၳစိတ္နဲ႔ ေနခ်င္တယ္၊ သူ လုပ္ခဲ့တဲ့ကံစြမ္းအားရဲ႕ အရွိန္ေၾကာင့္ ဒီ သေႏၶစိတ္ေပၚရတယ္လို႔ ဒီလို မွတ္ရမယ္၊ ကိုယ္အက်ိဳးေပးတဲ့ကံက စြမ္အားႀကီးၿပီဆိုရင္ ပထမ၊ စြမ္အား နည္းနည္းေလ်ာ့ရင္ ဒုတိယ၊ တတိယနဲ႔ စတုတၳက အသိဉာဏ္ ကင္းမဲ့တယ္၊ ဒါ ေသာမနႆ ဆိုတဲ့ ၀မ္းသာတဲ့ ခံစားမႈပါတဲ့ မဟာ၀ိပါတ္စိတ္ မွာေနာ္။
၀မ္းသာမႈ မထင္ရွားတဲ့ ဥေပကၡာမွာလည္း ပထမ(၂)ခုက အသိဉာဏ္ ပါတယ္၊ ဒုတိယ(၂)ခုက အသိဉာဏ္ မပါဘူး၊ အသိဉာဏ္ ပါ,မပါဟာ အဓိက အဆံုးအျဖတ္ျဖစ္တာမို႔ ဘုန္းႀကီးက အသိဉာဏ္ကို ဦးတည္ၿပီးေျပာတာ၊ အသိဉာဏ္ပါတဲ့ မဟာ၀ိပါက္ ဉာဏသမ၌ယုတ္(၄)ပါးနဲ႔ ပဋိသေႏၶေနတဲ့လူနဲ႔ အသိဉာဏ္ မပါတဲ့ မဟာ၀ိပါက္ ဉာဏ၀ိပၸယုတ္(၄)ပါးနဲ႔ ပဋိသေႏၶေနတ့ဲ လူဆိုၿပီး ရွိပါတယ္၊ ဘာထူးျခားသြားလဲဆိုေတာ့ အသိဉာဏ္ပါတဲ့ ၀ိပါတ္စိတ္(၄)ပါးနဲ႔ ေနတဲ့သူက တရားထူး တရားျမတ္ကို က်င့္ႀကံႀကိဳးကုတ္အားထုတ္ရင္ ဒီဘ၀မွာပင္ ရႏိုင္တယ္၊ သူ႕ရဲ႕ ပင္ကို္ စြမ္းရည္သတၱိေတြ သူ႔သေႏၶစိတ္မွာ အျပည့္ပါေနတယ္၊ သို႔ေသာ္ မလုပ္ရင္ေတာ့ ဘာမွ မရဘူး။
ဆိုပါစို႔၊ မ်ိဳးေစ့ကေလးက အင္မတန္ ေကာင္းတယ္၊ ေျမနဲ႔ ေရနဲ႔ ခ်မစိုက္ရင္ မေပါက္ႏိုင္ဘူး၊ မ်ိဳးေစ့ေလးက ေအာင္တယ္၊ ေျမမေကာင္း ေရမေကာင္းရင္ အပင္မေအာင္ဘူး၊ မ်ိဳးေစ့လည္း ေကာင္းေနတယ္၊ ေနာက္ထပ္ အေထာက္အပံ့ အေၾကာင္းေတြလည္း ေကာင္းရင္ သိပ္ႀကီးထြားတဲ့ အပင္ႀကီး ျဖစ္မယ္။
တိဟိတ္ႏွင့္ ဒိြဟိတ္
အသိဉာဏ္ပါတဲ့ ပဋိသေႏၶစိတ္(၄)ပါးနဲ႔ ပဋိသေႏၶေနတဲ့ သူကို ‘တိဟိတ္ပုဂၢိဳလ္’ လို႔ ေခၚတယ္၊ ဘာျဖစ္လုိ႔တုန္းဆိုရင္ ဉာဏ္ပါလို႔၊ အေလာဘ၊ အေဒါသ၊ အေမာဟ ဒီ ၃-မ်ိဳးကို ဟိတ္လို႔ ေခၚတယ္၊ အသိဉာဏ္မပါတဲ့ ပဋိသေႏၶစိတ္(၄)ပါးနဲ႔ ေနတဲ့သူကို ‘ဒိြဟိတ္ပုဂၢိဳလ္’ လို႔ေခၚတယ္၊ ဒိြ ဆိုတာ ႏွစ္၊ အဲဒီ ဒိြေဟတုက, ဒိြဟိတ္ပုဂၢိဳလ္ဟာ ဒီဘ၀ ဘယ္ေလာက္ က်င့္က်င့္ တရားထူးတရားျမတ္ မရႏိုင္ဘူး၊ က်င့္သည့္အတြက္ေတာ့ ေနာက္ဘ၀အတြက္ အေထာက္အကူေတြ အမ်ားႀကီးပဲ ရႏိုင္ပါတယ္ ဒီဘ၀မွာ ေအာင္ျမင္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ စြမ္းရည္ သတိၱေတြ မျပည့္ဘူးလို႔ ေျပာတာ၊ တခ်ိဳ႕က ထင္တယ္၊ ငါတို႔ ကေတာ့ ဒိြဟိတ္ပဲ၊ ဘာမွ အက်ိဳးမထူးပါဘူးဆိုရင္ ေနာက္ဘ၀ အတြက္ ပိုဆိုးသြားမယ္၊ လုပ္ေနလုိ႔ရွိရင္ စြမ္းရည္သတိၱေတြ တက္လာမွာေပါ့၊ ၀ီရိယအက်ိဳးန႔ဲ စြမ္းရည္သတိၱေတြ တက္ၿပီး ေနာက္ဘ၀မွာ အဆင့္ျမင္တဲ့ဆီ ေရာက္သြားတာပဲ၊ မလုပ္ဘူး ဆိုရင္ ဒီအဆင့္က တက္မွာ မဟုတ္ဘူး။
ဒါေၾကာင့္မို႔ ျမတ္စြာဘုရားလက္ထက္က ရဟႏၱာတို႔ အနာဂါမ္၊ သကဒါဂါမ္၊ ေသာတာပန္တို႔ ျဖစ္သြားတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြဟာ ဉာဏ္ပါတဲ့ ပဋိသေႏၶစိတ္နဲ႔ ေနသြားတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြခ်ည္းပဲ၊ အဲဒီ ပုဂၢိဳလ္ေတြက်ေတာ့ တရားနာ တရားအားထုတ္ၿပီဆိုရင္ လုပ္ရင္ လုပ္သေလာက္ ျဖစ္တယ္၊ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုရင္ အေျခခံေကာင္းတာကိုး၊ လုပ္ရင္ လုပ္သေလာက္ ေအာင္ျမင္မႈရတယ္၊ စ်ာန္တရားေတြ ရႏိုင္တယ္၊ မဂ္တရားေတြ ရႏိုင္တယ္၊ အေျခခံျဖစ္တဲ့ ဉာဏ္ပါတဲ့ စိတ္နဲ႔ ဉာဏ္မပါတဲ့စိတ္ဆိုတာ အတိတ္ကံကေန ေပးအပ္လုိက္တာ။
သခၤ ါရပစၥယာ ၀ိညာဏံပဋိစၥသမုပၸါဒ္မွာ သခၤါရပစၥယာ ၀ိညာဏံလို႔ ေဟာတယ္၊ အေၾကာင္းတရား သခၤါရေၾကာင့္ ၀ိပါတ္စိတ္ ေပၚလာတယ္၊ ဘုန္းႀကီးတို႔ ေမြးရာပါဆိုတာ အဲဒီ ပဋိသေႏၶစိတ္ကေလးကို ေျပာတာ၊ လူတစ္ေယာက္မွာ ပဋိသေႏၶစိတ္က တစ္ခုတည္းသာ ျဖစ္တယ္၊ အဲဒီ တစ္ခုတညး္ကိုပဲ ဘုန္းႀကီးတို႔တစ္ေတြ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္တဲ့ ပထမ မဟာ၀ိပါက္စိတ္နဲ႔ ပဋိသေႏၶေနရင္ ဒီ တစ္သက္လံုး ဘ၀င္စိတ္ဟာလည္း ဒီစိတ္ပဲျဖစ္တယ္၊ ေနာက္ဆံုး ေသေတာ့လည္း ဒီစိတ္နဲ႔ ေသတယ္၊ ဆိုပါစို႔ ဘုန္းႀကီးတို႔ ဘ၀အစမွာ “ေသမနႆသဟဂုတ္၊ ဉာဏသမ၌ယုတ္ အသခၤါရိက မဟာ၀ိပါက္” ဆိုတဲ့ စိတ္ကေလး ေပၚလာတယ္။
ပဋိသေႏၶ, ဘ၀င္, စုတိ တစ္ဘ၀မွာတူအဲဒီ စိတ္ကေလးကို ပဋိသေႏၶအခိုက္မွာ သူ႔ရဲ႕ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ကို ၾကည့္ၿပီး “ပဋိသေႏၶ” လို႔ နာမည္ တပ္လိုက္တာ၊ ပဋိသေႏၶစိတ္ကေလး ျဖစ္ၿပီး ပ်က္သြားတယ္၊ ထိုပ်က္သြားတဲ့ စိတ္ေနရာမွာ စိတ္တစ္ခုအားထိုးတယ္၊ ထိုစိတ္ကို “ဘ၀င္စိတ္” လို႔ ေခၚတယ္၊ ေနာက္ထပ္ ေပၚလာတဲ့စိတ္ေတြဟာ မေသမခ်င္း ဘ၀င္စိတ္ေတြခ်ည္းပဲ။ ေနာက္ဆံုးျဖစ္မယ့္ စိတ္ကေလး ဒီဘ၀မွာ ေနာက္ဆံုးေပၚတဲ့ စိတ္ကေတာ့ “စုတိစိတ္” လို႔ ေခၚတယ္၊ ေမြးေတာ့လည္း ဒီစိတ္၊ ေသေတာ့လည္း ဒီစိတ္၊ ၾကားထဲမွာ အိပ္ေနေတာ့လည္း ဒီစိတ္ပဲ၊ တစ္မ်ိဳးတည္းပဲ မွတ္ရမယ္။
ဘ၀င္စိတ္ရဲ႕ အာ႐ံု၀ီထိစိတ္ေတြ မျဖစ္တဲ့အခါလည္း ဒီဘ၀င္စိတ္ပဲ၊ ဒီစိတ္ကေလးက ပစၥဳပၸန္ဘ၀ရဲ႕ အေျခအေနကို ဘာမွ မသိဘူး၊ မ်က္စိက ျမင္တာလည္း သူမသိဘူး၊ နားကၾကားတာလည္း သူ မသိဘူး၊ ႏွာေခါင္းနဲ႔လည္း သူ မဆက္သြယ္ဘူး၊ လွ်ာနဲ႔လည္း သူ မဆက္သြယ္ဘူး၊ ခႏၶာကိုယ္လာထိတဲ့ ေဖာ႒ဗၺာ႐ံုနဲ႔လည္း မဆက္သြယ္ဘူး၊ စိတ္ကူးစိတ္သန္းနဲ႔လည္း မဆက္သြယ္ဘူး၊ ဘ၀င္စိတ္ကေလးေတြဟာ တစ္ခုျဖစ္ၿပီရင္ တစ္ခုပ်က္သြားလိုက္၊ တစ္ခုျဖစ္ၿပီးရင္ ေနာက္တစ္ခုေပၚလာလိုက္ ပ်က္သြားလိုက္ ျဖစ္ပ်က္အစဥ္ႀကီးနဲ႔ သြားေနတာ၊ ေနာက္ဆုံး စုတိအထိေအာင္ မရပ္မနားသြားေနမွာ ျဖစ္တယ္။
ဘယ္သူ႔စြမ္းအားနဲ႔ သြားေနတာလဲဆိုရင္ ကံရဲ႕စြမ္းအားနဲ႔ သြားေနတာ၊ မ်က္စိနဲ႔ၾကည့္တဲ့ အာ႐ံုရဲ႕စြမ္းအား မပါဘူး၊ နားက ၾကားတ့ဲ အသံစြမ္အားလည္း မပါဘူး၊ ဒီ ပစၥဳပၸန္အာ႐ံုေတြရဲ႕ စြမ္းအားေတြ မပါဘူး၊ ဒါျဖင့္ ဘယ္အာ႐ံုကို သိေနသလဲဆိုေတာ့ အတိတ္ဘ၀က “ကံ ကမၼနိမိတ္၊ ဂတိနိမိတ္”၊ အာ႐ံုတစ္ခုခုကို သိေနတယ္။
လူေတြ မေသခင္ေလးမွာ အိမ္မက္ မက္သလို အာ႐ံုေတြ ထင္လာတယ္တယ္၊ ေသခါနီးမွာ ေစာေနတ့ဲေဇာကို ‘မရဏသႏၷေဇာ’ လို႔ ေခၚတယ္၊ အဲဒီေသခါနီးျဖစ္တဲ့ စိတ္ထဲမွာ အာ႐ံုတစ္ခုေပၚလာတယ္၊ ဘယ္သူ႔ေၾကာင့္ ေပၚလဲဆိုရင္ ကံရဲ႕ စြမ္းအားေၾကာင့္ ေပၚတယ္၊ လူ႔ျပည္မွာ ျဖစ္မယ္ဆိုရင္ ဒီအိမ္မွာ ေမြးမယ္ဆိုရင္ မေသခင္ေလး ေသငယ္ေဇာနဲ႔ ေမ်ာေနတဲ့ အခ်ိန္ေလးမွာ အိမ္က ၀င္းနဲ႔၊ ၿခံနဲ႔၊ ဥယ်ာဥ္နဲ႔ အလြန္သာယာတဲ့ အဲဒီ အိမ္ထဲ ေရာက္သြားၿပီး အိမ္ေပၚ တက္သြားတယ္လို႔ အိမ္မက္ မက္သလို စိတ္ထဲမွာ ျမင္ၿပီးေတာ့ ေသသြားရင္ သူ အဲဒီအိမ္မွာ ျဖစ္မွာေပါ့။
မီးပံုထဲဆင္းသြားတာ အိမ္မက္လို ျမင္ရင္ အဲဒါ ငရဲထဲေရာက္သြားၿပီ မွတ္ေပေတာ့၊ ေတာထဲ တိရစာၦန္ေတြ ၾကားထဲ ေရာက္ၿပီလို႔ အိမ္မက္လို ျမင္ရင္ေတာ့ အဲဒီအေကာင္ေတြထဲ ျဖစ္ၿပီ၊ ဒီလို ကံ၊ ကမၼနိမိတ္၊ ဂတိနိမိတ္၊ ဒီအာ႐ံုနိမိတ္ (၃)ခုထဲက တစ္ခုခုနဲ႔ ေသခါနီးထင္တဲ့ အာ႐ံုေတြေၾကာင့္ ကံရဲ႕ စြမ္းအားနဲ႔ ဘ၀င္စိတ္ေတြက သြားေနၾကတယ္၊ ေသသည္အထိပဲ၊ အေျပာင္းအလဲ မရွိဘူး၊ ပဋိသေႏၶစိတ္၊ ဘ၀င္စိတ္၊ စုတိစိတ္ကို ကံကေပးလိုက္တဲ့ အတိုင္းပဲ၊ လံုး၀ ေျပာင္းလို႔ မရဘူး၊ ဒါကိုပဲ တစ္ဘ၀တာလို႔ ေခၚတယ္။
“ပဘႆရမိဒံ ဘိကၡေ၀ စိတံၱ” စိတ္ကေလးဟာ ျဖဴစင္ေနတယ္၊ ဘယ္အညစ္အေၾကးနဲ႔မွ မေရာဘူး၊ ဒါ ဘ၀င္စိတ္ကို ေျပာတာ၊ မူလရွိတဲ့ အာ႐ံုေလးနဲ႔ပဲ ေနတယ္လို႔ ဘုရားရွင္က ေဟာထားတယ္၊ ဘ၀င္စိတ္ကို ေျပာေနတာ၊ လူေတြ ေျပာတဲ့ ဘ၀င္က်တယ္ မက်ဘူးဆိုတာ ႀကိဳက္တယ္ မႀကိဳက္ဘူးကို ေျပာတာ၊ (စိတ္တိုင္း က်တယ္၊ စိတ္တိုင္း မက်ဘူးကို ေျပာေနတာပါ)၊ ဘ၀င္ဆိုတာ အိပ္ေပ်ာ္ေနတ့ဲအခ်ိန္မွာ ျဖစ္တဲ့စိတ္ေတြရယ္၊ ေနာက္ ၀ီထိစိတ္ မျဖစ္မီနဲ႔ ျဖစ္ၿပီးေနာက္မွာ ျဖစ္တဲ့စိတ္ေတြပဲ၊ ဒီစိတ္ကေလး တစ္ခုတည္းကိုပဲ ‘ပဋိသေႏၶစိတ္’ လို႔ ေခၚတယ္၊ ‘ဘ၀င္စိတ္’ လို႔လည္း ေခၚတယ္၊ ‘စုတိ စိတ္’ လို႔လည္း ေခၚတယ္။
ပဋိသေႏၶလို႔ ဘာေၾကာင့္ ေခၚသလဲဆိုေတာ့ အတိတ္ဘ၀နဲ႔ ပစၥပၸဳန္ဘ၀ကို ဆက္ေပးလို႔ ဘ၀ေဟာင္းနဲ႔ ဘ၀သစ္ကို ဆက္ေပးတာ Relinking-Consciousness ပဋိ ဆိုတာ တစ္ဖန္၊ သႏၶိ ဆိုတာ ဆက္စပ္လုိက္တာ၊ ဘ၀ေဟာင္းနဲ႔ ဘ၀သစ္ကို စပ္ေပးတာ၊ သို႔မဟုတ္ ျပတ္ထြက္သြားမွာေပါ့၊ သူ၀င္လာလို႔ ဆက္မိသြားတာလို႔ ေျပာတာ။
‘ဘ၀ဂၤ’ ဆိုတာ အသက္ရွင္ေနဖို႔ရာ အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ စိတ္၊ ဒါေလးရွိေနလို႔ အသက္ရွင္ေနတာ၊ ဘ၀င္စိတ္ ကုန္သြားရင္ အသက္ရွင္ေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူး၊ ဒါေလးျပတ္သြားရင္ အသက္ရွိမွာ မဟုတ္ေတာ့ဘူး၊ ဘ၀တာ တစ္ခုလံုးဟာ အၿပီးသတ္သြးလို႔ ‘စုတိ’ လို႔ ေခၚလိုက္တာ။ အသက္(၈၀)ေနရရင္ အႏွစ္(၈၀)လံုး ျဖစ္-တည္-ပ်က္နဲ႔ သြားေနမွာ။
*ဆက္ရန္* {ဝိထိမုတ္စိတ္၊ ပဋိသေႏၶအခါနဲ႔ ပ၀တိၱအခါ ၀ီထိစိတ္၊ ၀ိညာဏစိတ္ ၁၀-မ်ိဳး၊ သမၸဋိစိ ၦဳန္းစိတ္၊ သႏီၲရဏစိတ္၊ အကုသိုလ္အက်ိဳးနဲ႔ ကုသိုလ္အက်ိဳး} အား ဆက္လက္ေရးသား ပူေဇာ္ပါမည္။
*ေကာက္ႏႈတ္ခ်က္* အဂၢမဟာပ႑ိတ အရွင္နႏၵမာလာဘိ၀ံသ (Ph.D)
အဘိဓမၼာ ျမတ္ေဒသနာ (ပထမတြဲ) (စာ ၁၉၅-၂၀၁) မွ ေကာက္ႏႈတ္ေရးသား ပူေဇာ္ပါသည္။
No comments:
Post a Comment