Dr နႏၵမာလာဘိ၀ံသ
မဂၢပစၥေယာ
မဂၢဆိုတာ သာမန္အားျဖင့္ လမ္းေၾကာင္းလို႕ အဓိပၸာယ္ရတယ္၊ လူေတြေလွ်ာက္လွမ္းစရာ လမ္းေၾကာင္း၊ ယာဥ္ေတြ သြားစရာလမ္းေၾကာင္း၊ တစ္စံုတစ္ခုဘက္ကို ဦးတည္ၿပီး သြားေနတဲ့ လမ္းေၾကာင္းမွန္သမွ်ကို “မဂၢ” လို႕ ေခၚတယ္၊ မဂၢပစၥေယာ ဆိုတဲ့ေနရာမွာ မဂၢ ဟာ မဂ္ ဖိုလ္ နိဗၺာန္လမ္းနဲ႕သာ သက္ဆိုင္တာ မဟုတ္ဘူး၊ ငရဲသြားတဲ့လမ္းေၾကာင္းကိုလည္း မဂၢ လို႕ ေခၚတာပဲ၊ ငရဲ တိရစၦာန္ ျပိတၱာ အသူရကာယ္ အပါယ္ေလးဘံုသြားတဲ့ လမ္းေၾကာင္း၊ အကုသိုလ္ျဖစ္စရာ လမ္းေၾကာင္းကိုလည္းပဲ မဂၢလို႕ ေခၚတာပဲ၊ ဒီေတာ့ မဂ္ ဖိုလ္ ဆိုတာမွာပါတဲ့ မဂၢထက္ မဂၢပစၥေယာ မဂၢက ပိုၿပီးေတာ့ အဓိပၸာယ္က်ယ္ျပန္႕တယ္လို႕ ဒီလိုု မွတ္ရမယ္၊ ဒါက ေရွးဦးစြာ မွတ္ထားရမယ္။
မဂၢဆိုတာ လမ္းေၾကာင္းပဲ၊ ဥပမာ - သမထက်င့္စဥ္က်င့္လို႕ စ်ာန္ရလာတယ္ဆိုရင္ အဲဒီစ်ာန္တရားဟာ ျဗဟၼာ့ျပည္သြားဖို႕ လမ္းေၾကာင္းပဲ၊ အဲဒါကိုလည္း မဂၢလို႕ပဲ သံုးတာပဲ၊ ဒါနေကာင္းမႈ သီလေကာင္းမႈ ဘာ၀နာေကာင္းမႈ၊ ဒီေကာင္းမႈေတြဟာ နတ္ျပည္ေရာက္ေၾကာင္း (သို႕မဟုတ္) သုဂတိေရာက္ေၾကာင္း လမ္းေၾကာင္းသဖြယ္ျဖစ္လို႕ ဒီကုသိုလ္ေတြကိုလည္း မဂၢလို႕ပဲ ေခၚတာပဲ၊ ဒီေတာ့ မဂၢဆိုတာ တစ္စံံုတစ္ခုေသာအရပ္သို႕ ဦးတည္ၿပီးသြားေနတဲ့ လမ္းေၾကာင္း မွန္သမွ်ဟာ ဒီေနရာမွာ မဂၢပစၥေယာလို႕၊ လမ္းေၾကာင္းပမာ ေက်းဇူးျပဳတတ္တဲ့ သဘာ၀တရားတဲ့။
မဂၢင္ရွစ္ပါးဆိုတာ ဓမၼစၾကာတရားမွာ ျမတ္စြာဘုရားက “ဒုကၡနိေရာဓဂါမိနိပဋိပဒါ” တဲ့၊ ဒုကၡနိေရာဓ ဆိုတာ ဒုကၡအားလံုး ကုန္ဆံုးသြားရာျဖစ္တဲ့ နိဗၺာန္ကို၊ ဂါမိနိ - ေရာက္ေစႏိုင္တဲ့၊ ပဋိပဒါ - အက်င့္တရားတဲ့၊ အဲဒါလည္းပဲ မဂၢပဲ၊ နိဗၺာန္ကို ပို႕ေဆာင္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းေပါ့။
“ဒုကၡနိေရာဓဂါမိနိပဋိပဒါ” လို႕ဆိုတဲ့ မဂၢက်ေတာ့ အရိယမဂၢလို႕ ဒီလို သံုးတယ္၊ “အရိေယာ အ႒ဂၤ ိေကာ မေဂၢါ” လို႕ ဆိုတာ၊ သာမန္ မေဂၢါလို႕ သံုးတာ မဟုတ္ဘူး၊ ဒါကိုု သတိထား၊ သာမန္ မေဂၢါလို႕ သံုးလို႕ရိွရင္ေတာ့ မဂၢဆိုတာ လမ္းေၾကာင္းအားလံုးနဲ႕ သက္ဆိုင္တယ္၊ လမ္းေၾကာင္းအားလံုးကို ရည္ညႊန္းတာ ျဖစ္တယ္၊ အရိေယာဆိုတဲ့ စကားလံုးပါမယ္၊ အ႒ဂၤ ိေကာလို႕ ပါမယ္ဆိုမွ မဂၢင္ရွစ္ပါးကို ရည္ညႊန္းတာ ျဖစ္တယ္။
တခ်ဳိ႕ေနရာမွာ စကားလံုးရဲ႕ ဆက္စပ္မႈကို ၾကည့္ၿပီး သို႕မဟုတ္ ေနရာေဒသရဲ႕ ဆက္စပ္မႈကို ၾကည့္ၿပီးေတာ့ စကားလံုးရဲ႕အဓိပၸာယ္ကို ေကာက္ယူရတာေတြ ရိွတယ္၊ ဒါ ဘယ္ဘာသာစကားပဲ ျဖစ္ျဖစ္ word context, စကားစပ္၊ စကားလံုးရဲ႕ ဆက္စပ္မႈကို ၾကည့္ၿပီးေတာ့မွ အဓိပၸာယ္ကို ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ရမယ္။
“အတၳ ပကရဏာ လိဂၤါ၊ ၾသစိတ်ာ ကာလေဒသေတာ” ၊ စကားလံုးနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုတဲ့အခါမွာ ဒါေတြ အေရးႀကီးတယ္၊ ပကရဏ ဆိုတာ အရာဌာန၊ ၾသစိတ်ဆိုတာ အသင့္ယုတၱိ၊ အတၳဆိုတာ လိုအပ္တဲ့အနက္၊ လိဂၤ ဆိုတာ gender ၊ ဒီေနရာမွာ စကားလံုးေတြမွာ gender ဆိုတာ ရိွတယ္၊ ကာလေဒသေတာ - တစ္ခါတစ္ရံ အရပ္ေဒသကိုၾကည့္ၿပီး၊ တစ္ခါတစ္ရံ အခ်ိန္အခါကို ၾကည့္ၿပီး ဆံုးျဖတ္ရတာေတြရိွတယ္၊ ဒါက စကားလံုး အဓိပၸာယ္ကို ေရြးခ်ယ္တဲ့ နည္းေတြေျပာတာ၊ ၀ိေသသနပုဒ္ေတြကို ၾကည့္ၿပီးေတာ့လည္း စကားလံုးတစ္လံုးရဲ႕ အဓိပၸာယ္ကို ကန္႕သတ္ေပးထားတယ္၊ ဒါက အေတာ္ထူးျခားတယ္၊ ဘာသာစကားနဲ႕ပတ္သက္ရင္ အာရံုစိုက္ၿပီးေတာ့ ေလ့လာသင့္တယ္၊ ဘာသာစကားဟာ ဆိုင္ရာဆိုင္ရာ သတ္မွတ္ခ်က္ေလးေတြနဲ႕ အနက္အဓိပၸာယ္ကို ထိန္းသြားတယ္။
ဥပမာတစ္ခုေျပာမယ္ဆိုလို႕ရိွရင္ ပါဠိစကားမွာ ေရာဟိတ ဆိုတဲ့စကားလံုး ရိွတယ္၊ ေရာဟိတဆိုတဲ့ စကားလံုးက “စိုင္” ဆိုတဲ့ သတၱ၀ါကိုလည္း ေခၚတယ္၊ “ငါးၾကင္း” ဆိုတဲ့ ငါးမ်ဳိးကိုလည္းပဲ ေခၚတယ္၊ ေရာဟိတလို႕ေျပာရင္ ဒီစကားလံုးရဲ႕ အဓိပၸာယ္က ကြဲျပားမႈမရိွဘူး၊ သူေျပာေနတဲ့ေရာဟိတက “ငါးၾကင္း” ေျပာတာလား၊ “စိုင္” ေျပာတာလား မရွင္းဘူး၊ word context မပါလို႕ရိွရင္ မရဘူး၊ သို႕မဟုတ္ ေဒသ ကာလ မဆံုးျဖတ္ႏိုင္လို႕ရိွရင္လည္း မရဘူး၊ ဒီေတာ့ စကားလံုးတစ္လံုးကို ျပည့္ျပည့္စံုစံု ေျပာလိုက္မယ္ဆိုရင္ “ေရာဟိတာ ၀ေန ယႏၱိ” လို႕ ျပည့္ျပည့္စံုစံု ေျပာလိုက္တယ္၊ “ေရာဟိတဆိုတာေတြဟာ ေတာထဲမွာ သြားေနၾကတာ” လို႕ ဆိုလို႕ရိွရင္ ေတာဆိုတဲ့ ေဒသကိုၾကည့္ရင္ ဒါ ငါးၾကင္း မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး၊ စိုင္ပဲဆိုတာကို ဆံုးျဖတ္လို႕ ရတယ္၊ ဒါ ဘယ္သူက ဆံုးျဖတ္ေပးလိုက္တာလဲ၊ ၀ေနဆိုတဲ့ စကားလံုုးနဲ႕ ဆံုးျဖတ္ေပးလိုက္တာ၊ ေရာဟိတက ဒီေနရာမွာ ငါးၾကင္းမဟုတ္ဘူး၊ စိုင္။
တစ္ခါ “ဥဒေက ယႏၱိ ေရာဟိတာ” လို႕ သံုးလိုက္ျပန္ရင္ ဥဒေက ဆိုတဲ့ စကားလံုးကိုၾကည့္ၿပီး ေရာဟိတဟာ စိုင္ေတာ့ မဟုတ္ေတာ့ဘူးး၊ ငါးၾကင္းပဲ ျဖစ္ရမယ္လို႕ ဒီလိုအဓိပၸာယ္ရျပန္တယ္၊ ဒါ ေဒသနဲ႕ ထိန္းလိုက္တယ္လို႕ ေျပာတာ၊ ေအး မွတ္သားစရာေတြ ေျမာက္ျမားစြာ ရိွတယ္၊ ပါဠိစကားလံုးမွ ဒီလိုေျပာတာ မဟုတ္ဘူး၊ ျမန္မာစကားလံုးေတြမွာလည္း တခ်ဳိ႕စကားလံုးေတြဟာ တစ္ခုနဲ႕တစ္ခု ထိန္းသြားတာ၊ ဒါေၾကာင့္မို႕လို႕ တြဲတြဲၿပီးေတာ့ သံုးေလ့ရိွတယ္၊ တြဲဖက္လာတဲ့ စကားလံုးတစ္ခုက အနက္အဓိပၸာယ္ကို ထိန္းေပးသြားတာ။
အခု ဒီေနရာမွာလည္း “မဂၢ” လို႕ သာမညေျပာရင္ လမ္းေၾကာင္းလို႕ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ပဲ၊ ဘယ္လမ္းပဲျဖစ္ျဖစ္ အရပ္ေဒသတစ္ခုကို ဦးတည္ထားတဲ့ လမ္းေၾကာင္း မွန္သမွ် မဂၢ၊ သို႕ေသာ္ ေရွ႕က ၀ိေသသနပုဒ္နဲ႕ ထိန္းလိုက္တယ္၊ အရိေယာ မေဂၢါ ျမင့္ျမတ္တဲ့လမ္းလို႕ဆိုေတာ့ သာမန္လမ္းေၾကာင္းနဲ႕မဆိုင္ေတာ့ဘူး၊ အရိေယာဆိုတဲ့ စကားလံုး သံုးလိုက္တာနဲ႕ ကန္႕သတ္ၿပီးသား ျဖစ္သြားတယ္၊ ဒါေၾကာင့္မို႕ အဂၤလိပ္လိုျပန္တဲ့ အခါက်ေတာ့ Noble path ဒီလိုျပန္တယ္၊ Noble path ျမင့္ျမတ္တဲ့လမ္းလို႕ ဒီလိုအဓိပၸာယ္ရတယ္။
ဒီမဂၢပစၥေယာက်ေတာ့ Noble path တစ္ခုတည္းလို႕ ရည္ညႊန္းတာ မဟုတ္ဘူးတဲ့၊ အားလံုးကို ရည္ညႊန္းတယ္၊ လမ္းေၾကာင္းႏွစ္ခု - ေကာင္းတဲ့လမ္းေၾကာင္းျဖစ္ျဖစ္၊ မေကာင္းတဲ့လမ္းေၾကာင္းပဲျဖစ္ျဖစ္ လမ္းဟာလမ္းပဲ၊ မဂၢပဲ၊ Noble path ကို ရည္ညႊန္းတဲ့ လမ္းေၾကာင္းက်ေတာ့ မဂၢဆိုတဲ့ စကားလံုးဟာ အဓိပၸာယ္ အလြန္ ေလးနက္တယ္၊ မဂ္ဖိုလ္နိဗၺာန္မွာပါတဲ့ မဂၢ၊ အဂၤလိပ္လိုဘာသာျပန္ေတာ့ မဂၢကို path လို႕ပဲ ျပန္ၾကတယ္၊ သို႕ေသာ္လည္း ဒီ့ထက္ေလးနက္တယ္။
တရားဓမၼကိုနားလည္ဖို႕ရာအတြက္ စကားလံုးနဲ႕ပတ္သက္တဲ့ အဓိပၸာယ္တစ္ခု ေျပာရမယ္ဆိုရင္ မဂၢဆိုတဲ့ စကားလံုးမွာ အေျခခံစကားလံုး ႏွစ္ခုရိွတယ္။ ႏွစ္ခုကို ေပါင္းစပ္ေျပာင္းလဲထားတာ၊ ႏွစ္ခုက ဘာတုန္းဆိုရင္ “မရ” နဲ႕ “ဂမု” ၊ ဒီစကားလံုးႏွစ္ခုကေန မရ က ရ ကို ဂ အျဖစ္ ေျပာင္းလိုက္တယ္၊ ဂမု က မ ကို ျဖဳတ္ထားလိုက္တယ္၊ ဖယ္ထားလိုက္တယ္၊ မရ ဆိုတာ ဖ်က္ဆီးတယ္ သတ္ျဖတ္တယ္ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ရတယ္၊ ဂမု ဆိုတာ သြားတာ၊ ဒီေတာ့ မဂၢကို ႏွစ္ပိုဒ္ခြဲလိုက္တဲ့အခါ “မ” က ဖ်က္ဆီးျခင္း ဖယ္ရွားျခင္း၊ “ဂ” က သြားေရာက္ျခင္းဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ကို ေဖၚျပၾကတယ္၊ ဒီစကားလံုးႏွစ္ရပ္ကို ေပါင္းစပ္လိုက္တဲ့အခါမွာ မဂၢလို႕ ျဖစ္လာတယ္။
ဒါျဖင့္ ဘာကိုဖ်က္ဆီးၿပီး ဘယ္ကို သြားတာတုန္းလို႕ ေမးစရာရိွတယ္၊ သမၼာဒိ႒ိ သမၼာသကၤပၸ သမၼ၀ါစာ သမၼာကမၼႏ ၱ သမၼာအာဇီ၀ သမၼာ၀ါယာမ သမၼာသတိ သမၼာသမာဓိ လို႕ဆိုတဲ့ ဒီရွစ္ခုကို ေပါင္းထားတဲ့ အရိယမဂၢသည္ ကိေလသာေတြြကို ဖ်က္ဆီးၿပီး နိဗၺာန္ကိုသြားတယ္၊ တစ္ဖက္က ကိေလသာေတြကို ဖယ္ရွားပစ္ၿပီး တစ္ဖက္က နိဗၺာန္ကို ေရာက္ေစတယ္၊ အဲဒီ အဓိပၸာယ္ႏွစ္ရပ္ ေပါင္းစပ္ၿပီး မဂၢ ဆိုတဲ့ စကားလံုးကို တီထြင္ထားတာပါတဲ့။
ေနာက္တစ္ျခားအဓိပၸာယ္ေတြလည္း ရိွေသးတယ္ေပါ့၊ မဂၢဆိုတာ ရွာေဖြျခင္း ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္၊ နိဗၺာန္ကို ရွာေပးတဲ့တရားလို႕ ဒီလိုလည္း အဓိပၸာယ္ယူလို႕ ရတယ္၊ နိဗၺာန္က ဒီအတိုင္းရွာလို႕ေတာ့ ေတြ႕မွာမဟုတ္ဘူး၊ ၀ိပႆနာက်င့္စဥ္ေတြက်င့္လို႕ ဒီမဂၢဆိုတဲ့ သဘာ၀တရားေတြ စြမ္းအားျပည့္လာၿပီဆိုရင္ နိဗၺာန္ကို ေတြ႕သြားမွာပဲ၊ ဒါေၾကာင့္မို႕ မဂၢဆိုတဲ့ တရားရွစ္ပါးဟာ နိဗၺာန္ကို ေတြ႕သြားမွာပဲ၊ ဒါေၾကာင့္မို႕ မဂၢဆိုတဲ့ တရားရွစ္ပါးဟာ နိဗၺာန္ကို ရွာေပးတဲ့တရားလို႕ ေျပာတာ၊ ဒီမဂၢနဲ႕မွ နိဗၺာန္ကို ေတြ႕ႏိုင္တာ၊ ပကတိမ်က္လံုးနဲ႕ မေတြ႕ႏိုင္ဘူး၊ ပကတိေျခေထာက္နဲ႕ သြားလို႕လည္း မရဘူး၊ ေလာကမွာရိွတဲ့ယာဥ္ေတြနဲ႕ သြားလို႕လည္း မေရာက္ဘူးး၊ ေဟာဒီမဂၢင္ရွစ္ပါးနဲ႕သြားမွ ေရာက္တယ္္လို႕ ဒီလိုေျပာတာ။
ဓမၼပဒဂါထာမွာ “န ဟိ ဧေတဟိ ယာေနဟိ၊ ဂေစၦယ် အဂတံ ဒိသံ” ၊ ေလာကမွာရိွတဲ့ ယာဥ္ေတြနဲ႕သြားရင္ မေရာက္ဖူးတဲ့အရပ္ကို ဘယ္ေတာ့မွ ေရာက္မွာ မဟုတ္ဘူးတဲ့၊ ဘယ္ေတာ့မွ မေရာက္ဖူးးတဲ့အရပ္ဆိုတာ နိဗၺာန္ပဲ၊ က်န္တဲ့အရပ္ေတြက မေရာက္ဖူးးဘူးလို႕ ေျပာလို႕မရဘူးေနာ္၊ အ၀ီစိငရဲ ၾကည့္မလား၊ ေရာက္ဖူးတယ္ လူတိုင္းပဲ၊ ျမတ္စြာဘုရားက အပါယ္ေလးဘံုဆိုတာ လူေတြအဖို႕ လမ္းကို ဖံုးေနတာပဲ၊ ခဏခဏေရာက္ေနတာ၊ ေရာက္ဖူးရံုတင္မကဘူး “ပမတၱႆ စ နာမ စတၱာေရာ အပါယာ သကေဂဟ သဒိသာ” ၊ “ကုသိုလ္ကိစၥမွာ ေမ့ေနတဲ့ပုဂၢိဳလ္အဖို႕ အပါယ္ေလးဘံုဟာ သူ႕ရဲ႕အိမ္ေဂဟာနဲ႕တူတယ္” တဲ့၊ ကိုယ့္အိမ္ဆိုတာ ကိုယ္အျမဲေနတဲ့ ေနရာပဲ၊ ဟိုဟုိဒီဒီသြားရင္ ခဏပဲ၊ ၿပီးရင္ အိမ္ျပန္ၾကတာပဲေနာ္၊ တရားပြဲၿပီးရင္ ဘယ္ျပန္တုန္း၊ အိမ္ျပန္ၾကတယ္၊ ဘ၀သံသရာမွာ ခရီးေတြ ထြက္ခ်င္တိုင္းထြက္၊ ေနာက္ဆံုးအိမ္ျပန္ၾကတယ္။ ေမ့ေနတဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတြအတြက္ အပါယ္ေလးဘံုမွာ အျဖစ္မ်ားတာကို ေျပာတာေနာ္၊ မေမ့လို႕ တရားဓမၼနဲ႕ ႀကိဳးစားတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြအဖို႕ မဆိုပါဘူး။
မေရာက္ဖူးတဲ့ေနရာဆိုတာ နိဗၺာန္ပဲရိွတယ္၊ က်န္တဲ့ေနရာေတြြကေတာ့ သံသရာမွာ ေရာက္ဖူးတဲ့ေနရာေတြပဲ၊ အတိအက်ေျပာရင္ ၃၁ ဘံုမွာ သုဒၶါ၀ါသ ၅ ဘံု ကလြဲရင္ က်န္တဲ့ဘံုေတြြဟာ ေရာက္ဖူးၾကတယ္လို႕ ေသခ်ာမွတ္ပါ၊ သုဒၶါ၀ါသ ၅ ဘံုေရာက္ရင္ ဒီဘံုျပန္လာမွာ မဟုတ္ေတာ့ဘူး၊ သူက အနာဂါမ္မွ ေရာက္တဲ့ဘံု၊ အနာဂါမ္ဆိုတဲ့အဓိပၸာယ္က န + အာဂါမိ ျပန္မလာဘူး၊ Non returner ဘယ္ေတာ့မွ ျပန္မလာဘူးလို႕ ေျပာတာ၊ ဒီေတာ့ အနာဂါမ္ေတြသာျဖစ္တဲ့ သုုဒၶါ၀ါသ ၅ ဘံု၊ ဒါက ျဗဟၼာဘံုေတြ၊ အဲဒီ ၅ ဘံုကလြဲရင္ ၃၁ ဘံုမွာ မေရာက္ဘူးတဲ့ ဘံုဟာ မရိွွဘူးတဲ့ ဒီလိုဆိုတယ္၊ အဲဒီဘံုေတြကေတာ့ သာမန္နဲ႕ ေရာက္ႏိုင္ၾကေသာ္လည္း နိဗၺာန္ဆိုတာကေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွ မေရာက္ဖူးတဲ့ေနရာမ်ဳိးလို႕ ေျပာတာ။
ေဟာဒီ မဂၢပစၥေယာက်ေတာ့ အခုေျပာတဲ့ မဂၢင္ရွစ္ပါးလည္း အက်ဳံး၀င္တယ္၊ အကုသိုလ္နဲ႕ ယွဥ္တြဲလာတဲ့ မဂၢေတြလည္း ပါတယ္လို႕ ဒီလိုမွတ္ရမယ္၊ ဘာျဖစ္လို႕တုန္းဆိုရင္ အကုသိုလ္နဲ႕ယွဥ္တြဲလာတဲ့ မဂၢက ဒုဂၢတိဘံုကို သယ္ေဆာင္တဲ့ လမ္းေၾကာင္း ျဖစ္ေနလို႕ပဲ၊ ဒုဂၢတိဘံုသြားသြား သုဂတိဘံုသြားသြား ဘယ္ေနရာပဲ သြားသြား လမ္းေၾကာင္းဟူသမွ်သည္ မဂၢပစၥေယာထဲမွာ ပါတယ္လို႕ ဒီလို မွတ္ထားပါ။
မဂၢင္ ၁၂ ပါး
သာမန္ မဂၢဂၤလို႕ ေျပာမယ္ဆိုရင္ သာမန္အဂၤါရပ္က ၁၂ မ်ဳိး ရိွတယ္၊ အရိယာေတြရဲ႕မဂၢင္ (သို႕မဟုတ္) အရိယာမဂၢင္ကေတာ့ ၈ မ်ဳိးပဲ ရိွတယ္၊ ဒါေၾကာင့္မို႕ အဘိဓမၼတၳသဂၤဟက်မ္း သမုစၥည္းပိုင္းမွာ ဒြါဒသ မဂၢဂၤါနိ လို႕ ဆိုတဲ့ စကားလံုးက စၿပီး ေျပာတာေနာ္္၊ ဒါြဒသဆိုတာ ၁၂၊ ဒြါဒသ မဂၢဂၤါနိ ၁၂ မ်ဳိးေသာ မဂၢအဂၤါ၊ အဲဒါေတြက ဘာေတြတုန္းဆိုရင္ အားလံုးသိၾကတဲ့ သမၼာဒိ႒ိ သမၼာသကၤပၸ သမၼာ၀ါစာ သမၼာကမၼႏ ၱသမၼာအာဇီ၀ သမၼာ၀ါယာမ သမၼာသတိ သမၼာသမာဓိ၊ ဒီ ၈ မ်ဳိးအျပင္ မိစၦာဒိ႒ိ မိစၦာသကၤပၸ မိစၦာ၀ါယာမ မိစၦာသမာဓိလို႕ အဲဒီ ၄ မ်ဳိး ထည့္ထားတာ။
မိစၦာဒိ႒ိဆိုတာ မွားယြင္းတဲ့ အေတြးအေခၚအျမင္ ဒိ႒ိေစတသိက္ကို ရည္ညႊန္းတယ္၊ အကုသိုလ္မွာရိွတဲ့ ဒိ႒ိေစတသိက္ကို မိစၦာဒိ႒ိတဲ့၊ မိစၦာသကၤပၸ ဆိုတာ အကုသိုလ္မွာယွဥ္တြဲလာၿပီး ေလာဘနဲ႕တြဲေနတဲ့ အေတြး၊ ေဒါသနဲ႕တြြဲေနတဲ့ အေတြး၊ ေမာဟနဲ႕တြဲေနတဲ့ အေတြး၊ အဲဒါေတြြကို မိစၦာသကၤပၸလို႕ ေခၚတယ္။
မိစၦာ၀ါယာမဆိုတာ မွားယြင္းတဲ့ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္္မႈ၊ အကုသိုလ္စိတ္မွာ ယွဥ္တဲ့ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မႈ ၀ီရိယ၊ ေလာဘနဲ႕ ယွဥ္တယ္၊ ေဒါသနဲ႕ ယွဥ္တယ္၊ ေမာဟနဲ႕ ယွဥ္တြဲၿပီး ျဖစ္တယ္၊ အဲဒီ ေလာဘ ေဒါသ ေမာဟေတြနဲ႕ ယွဥ္တြဲတဲ့ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မႈမွန္သမွ်သည္ မိစၦာ၀ါယမလို႕ ဒီလိုေျပာတယ္။
မိစၦာသမာဓိဆိုတာ အကုသိုလ္စိတ္ေတြနဲ႕ ေလာဘနဲ႕တြဲလာတဲ့ ဧကဂၢတာ၊ ေဒါသနဲ႕တြဲလာတဲ့ ဧကဂၢတာ၊ ေမာဟနဲ႕တြဲလာတဲ့ ဧကဂၢတာ၊ အကုသိုလ္စိတ္ ၁၂ ခုနဲ႕တြဲတဲ့ ဧကဂၢတာ၊ ဧကဂၢတာဆိုတာ ဒီေနရာမွာ အကုသိုလ္မွာယွဥ္တဲ့ ဧကဂၢတာဆိုတဲ့ ေစတသိက္၊ ဧက ဆိုတာ တစ္၊ အဂၢ ဆိုတာ point ၊ တစ္ခုတည္းေသာ ဦးတည္ခ်က္အာရံု၊ အာရံုတစ္ခုတည္းရိွတယ္ဆိုတာ သမာဓိကိုေျပာတာ၊ အကုသိုလ္မွာလည္း အကုသိုလ္သမာဓိရိွတာေပါ့၊ အကုသိုလ္လုပ္ငန္းလုပ္ေနတဲ့သူကလည္း သမာဓိနဲ႕ လုပ္ေနတာ၊ အာရံုစူးစုိက္မႈေတြ ရိွတာေပါ့၊ ဒါ မိစၦာသမာဓိ။
ဒီေနရာမွာ သုတၱန္ပါဠိေတာ္ေတြက်ေတာ့ သမၼာမဂၢင္ မိစၦာမဂၢင္လို႕ ႏွစ္မ်ဳိး ခြဲၾကတယ္၊ သမၼာမဂၢင္က မဂၢင္ ၈ ပါး အားလံုးသိေနၾကတယ္၊ မိစၦာမဂၢင္က်ေတာ့ မိစၦာဒိ႒ိ၊ မိစၦာသကၤပၸ၊ မိစၦာ၀ါစာ၊ မိစၦာကမၼႏ ၱ၊ မိစၦာအာဇီ၀၊ မိစၦာ၀ါယာမ၊ မိစၦာသတိ၊ မိစၦာသမာဓိ ဆိုၿပီးေတာ့ ဒီလိုေဟာတာ၊ အဲဒီထဲမွာ အခု အဘိဓမၼာက်ေတာ့ မိစၦာနဲ႕ ပတ္သက္တာ ၄ ခုတည္းပဲ ေျပာမယ္၊ က်န္တဲ့ ၄ ခုကို မေျပာဘူး၊ ဘာျဖစ္လို႕ မေျပာလဲ၊ အေၾကာင္းရိွတယ္၊ မိစၦာဒိ႒ိဆိုတာ ဒိ႒ိေစတသိက္ကို ရည္ညႊန္းတာ၊ ဒိ႒ိေစတသိက္ဆိုၿပီး သီးသန္႕ရိွတယ္၊ မိစၦာသကၤပၸဆိုတာလည္း အကုသိုလ္စိတ္နဲ႕ ယွဥ္တဲ့အေတြး ၀ိတက္၊ ဒါလည္း ရိွႏိုင္တယ္၊ မိစၦာ၀ါစာ၊ မိစၦာကမၼႏၱ၊ မိစၦာအာဇီ၀ ဆိုတာေတြက်ေတာ့ ဒုစရိုက္နဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ ေစတနာေတြကို ေျပာတာ၊ သီးသန္႕ မဟုတ္ဘူး၊ ေစတနာဆိုတာ သီးသန္႕မဟုတ္ေတာ့ဘူးး၊ မိစၦာ၀ါစာဆိုတာ လိမ္ေျပာတယ္၊ ရန္တိုက္တယ္၊ ၾကမ္းၾကမ္းတမ္းတမ္းေျပာတယ္၊ ဆဲေရးတိုင္းထြာတယ္၊ အက်ဳိးမရိွတာေတြ ေျပာတယ္ဆိုတဲ့ ေျပာဆိုေၾကာင္း ေစတနာကိုပဲ မိစၦာ၀ါစာလို႕ ေကာက္တယ္၊ သီးသန္႕ေစတသိက္တစ္ခု မဟုတ္ဘူး။
မိစၦာကမၼႏၱဆိုရင္ ဒုုစရိုက္ေတြ၊ သူမ်ားအသက္သတ္တယ္၊ သူမ်ားဥစၥာ ခိုးတယ္၊ သူတစ္ပါးသားမယား ျပစ္မွားတယ္ဆိုတဲ့လုပ္ရပ္ရဲ႕ေစတနာ၊ တြန္းအားေပးတာကို ေခၚတာ၊ မိစၦာအာဇီ၀ဆိုတာ အဲဒီဒုစရိုက္ ၇ မ်ဳိးနဲ႕ အသက္၀မ္းေက်ာင္းမႈျပဳတဲ့ ေစတနာဆိုေတာ့ သီးသန္႕သဘာ၀တရား မဟုတ္သည့္အတြက္ေၾကာင့္ အဘိဓမၼာမွာ ၁၂ ပါးလို႕ ေရတြြက္တဲ့ထဲမွာ မိစၦာ၀ါစာလည္း မထည့္ဘူးး၊ မိစၦာကမၼႏ ၱလည္း မထည့္ဘူး၊ မိစၦာအာဇီ၀လည္း မထည့္ဘူး။
ေနာက္တစ္ခု မထည့္တာဘာလဲဆိုရင္ မိစၦာသတိ၊ မိစၦာသတိဆိုတာ သတိ ေစတသိက္ကို ေျပာတာမဟုတ္ဘူး၊ ဗုဒၶတရားေတာ္မွာ သတိဆိုတာ အေကာင္းပဲ ရိွတယ္၊ ေကာင္းတဲ့ေနရာတစ္မ်ဳိးတည္းပဲ သံုးတယ္၊ မေကာင္းတဲ့အကုသိုလ္ေတြနဲ႕ ပတ္သက္လာလို႕ရိွရင္ သတိစကားလံုုးက မိစၦာသတိလို႕ သံုးေပမယ့္လို႕ မိစၦာသတိဆိုတာ သတိေစတသိက္နဲ႕ မဆိုင္ဘူးတဲ့၊ နာမည္ေတာ့ တူေနတယ္၊ သမၼာသတိက သတိေစတသိက္ကို ေကာက္တယ္၊ မိစၦာသတိက်ေတာ့ အမွတ္ရေနတဲ့ အကုသိုလ္စိတ္ေတြရဲ႕ျဖစ္ေပၚမႈကို အကုသိုလ္စိတ္ေတြကိုပဲ သာမန္ေကာက္တယ္၊ သတိ ေစတသိက္ မဟုတ္ဘူး။
ဒါေၾကာင့္မို႕ သီးျခားမရႏိုင္တာေတြ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အဲဒီ ၄ မ်ဳိးကို ေဖာ္မျပဘူး၊ ေဖာ္မျပေတာ့ မဂၢပစၥေယာနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး မဂၢင္ေတြအေၾကာင္းကို ေျပာမယ္ဆိုရင္ ၁၂ မ်ဳိးပဲ ေျပာတယ္၊ ဒါေလးက မွတ္သားထားဖို႕ ႀကိဳတင္ၿပီးေနာ္၊ ၁၂ မ်ဳိးပဲ ေျပာတယ္။
၁၂ မ်ဳိးက ျပန္မွတ္မယ္ဆိုရင္ သမၼာဒိ႒ိ သမၼာသကၤပၸ သမၼာ၀ါစာ သမၼာကမၼႏ ၱ သမၼာအာဇီ၀ သမၼာ၀ါယာမ သမၼာသတိ သမၼာသမာဓိ၊ တရားကိုယ္အေနနဲ႕ ေျပာမယ္ဆိုရင္ သမၼာဒိ႒ိက ပညာ၊ သမၼာသကၤပၸက ၀ိတက္၊ သမၼာ၀ါစာက သမၼာ၀ါစာ ၀ိရတီေစတသိက္၊ သမၼာကမၼႏ ၱက သမၼာကမၼႏ ၱ ၀ိရတီေစတသိက္၊ သမၼာအာဇီ၀က သမၼာအာဇီ၀ ၀ိရတီေစတသိက္၊ သမၼာ၀ါယာမက ၀ီရိယ၊ သမၼာသတိက သတိ၊ သမၼာသမာဓိဆိုတာ ဧကဂၢတာတဲ့၊ ေဟာ မဂၢင္ ၈ ပါး ဒီလို လာတာ။
အဲဒီထဲမွာ မိစၦာမဂၢင္ ၄ ခု ထပ္ထည့္လိုက္။ မိစၦာဒိ႒ိ၊ မိစၦာသကၤပၸ၊ မိစၦာ၀ါယာမ၊ မိစၦာသမာဓိ။ မိစၦာဒိ႒ိဆိုတာ ဒိ႒ိေစတသိက္၊ မိစၦာသကၤပၸဆိုတာ အကုသိုလ္စိတ္နဲ႕ယွဥ္တဲ့ ၀ိတက္ေစတသိက္၊ ဒီေတာ့ ကုသိုလ္ အကုသိုလ္ ႏွစ္မ်ဳိး ျဖစ္တာေတြ သတိထားပါ၊ မိစၦာ၀ါယာမဆိုတာ အကုသိုလ္မွာယွဥ္တဲ့ ၀ီရိယ ေစတသိက္၊ မိစၦာသမာဓိဆိုတာ အကုသိုုလ္မွာယွဥ္တဲ့ ၀ီရိယ ေစတသိက္၊ မိစၦာသမာဓိဆိုတာ အကုသိုလ္မွာယွဥ္တဲ့ ဧကဂၢတာေစတသိက္တဲ့။
ဒီေတာ့ အခုေျပာတဲ့ သကၤပၸဆိုတာ ေကာင္း မေကာင္း ႏွစ္ခုရိွတယ္၊ ၀ိတက္က ကုသိုလ္၀ိတက္ အကုသိုလ္၀ိတက္၊ ၀ါယာမလို႕ေခၚတဲ့ ၀ီရိယကလည္းပဲ ကုသိုလ္ ၀ီရိယ အကုသိုလ္သမာဓိလို႕ ဒီလိုခြဲလိုက္တယ္၊ အားလံုးေပါင္းလိုက္တဲ့အခါက်ေတာ့ သကၤပၸလို႕ဆိုတဲ့ ၀ိတက္ေစတသိက္္က ႏွစ္ခုပါေနတယ္၊ ကုသိုလ္ဘက္ကေန တစ္ခု၊ အကုသိုလ္ဘက္က တစ္ခု၊ ထပ္ေနတယ္ေပါ့။
ေနာက္တစ္ခုက ၀ါယာမလို႕ေျပာတဲ့ ၀ီရိယကလည္း ကုသိုလ္ဘက္ကတစ္ခု၊ အကုသိုလ္ဘက္က တစ္ခု၊ ဒါလည္း ထပ္ေနတယ္၊ ၀ီရိယလို႕ ေျပာလိုက္ရင္ ၿပီးတယ္၊ ေနာက္ ဧကဂၢတာကလည္း ထပ္ေနတယ္၊ မိစၦာဒိ႒ိနဲ႕သမၼာဒိ႒ိက်ေတာ့ မထပ္ဘူးတဲ့၊ အသံခ်င္းေတာ့ တူတယ္၊ တူေပမယ့္လို႕ မိစၦာဒိ႒ိဆိုတာ ဒိ႒ိေစတသိက္ကို ေျပာတာ၊ သမၼာဒိ႒ိက်ေတာ့ ဉာဏ္ကိုေျပာတာ၊ ပညိေျႏၵေစတသိက္ကို ေကာက္တာ။
မဂၢင္တရားကိုယ္ ၉ ပါး
ဒီေတာ့ ေပါင္းလိုက္တဲ့အခါ အႏွစ္ခ်ဳပ္ၿပီးေတာ့ သဘာ၀တရား ပရမတၱဆိုက္ထိ ပရမတၱနာမည္နဲ႕ တိတိက်က်ေျပာၿပီဆိုရင္ တရားကိုယ္ခြဲလိုက္မယ္ဆိုရင္
မဂၢင္ဟာ ၈ ခု ရိွတယ္လို႕ ဆိုတာေနာ္၊ တရားကိုယ္တူတာကို ခ်ဳံးလိုက္လို႕ရိွရင္ ၉ ခု ရိွတယ္၊ ေစတသိက္အေနနဲ႕ ေျပာရင္ ၉ ခု ရိွတယ္။
ဘာေတြတုန္းဆိုရင္ သမၼာဒိ႒ိကို ၾကည့္ၿပီးေတာ့ ပညာ၊ သမၼာသကၤပၸ၊ မိစၦာသကၤပၸ ႏွစ္ခုကို တြဲၿ႔ပီးေတာ့ ၀ိတက္၊ သမၼာ၀ါစာက ၀ိရတီ၊ သမၼာကမၼႏ ၱက ၀ိရတီ၊ သမၼာအာဇီ၀က ၀ိရတီ ၊ သံုးခု ။
သမၼာ၀ါယာမ ႏွစ္ခုေပါင္းၿပီးေတာ့ ၀ီရိယ၊ သမၼာသတိက သတိ၊ သမၼာသမာဓိ မိစၦာသမာဓိ ဆိုတဲ့ ႏွစ္ခုကို ေပါင္းလိုက္ၿပီးေတာ့ ဧကဂၢတာ၊ ေနာက္တစ္ခု မိစၦာဒိ႒ိက်ေတာ့ ဒိ႒ိလို႕ဆိုေတာ့ ေပါင္းလိုက္ေတာ့ ၉ ခု ျဖစ္သြားတယ္။ ဒီေတာ့ တရားကိုယ္ေကာက္တဲ့အခါက်ေတာ့ ပညာ၊ ၀ိတက္၊ ၀ိရတီက သံုုးခု၊ ၀ီရိယ၊ သတိ၊ သမာဓိ၊ ဒိ႒ိတဲ့၊ ၉ ခု ျဖစ္သြားတယ္၊ အဲဒါကို မဂၢင္တရားကိုယ္ ၉ ပါးလို႕ ပ႒ာန္းအရေကာက္က်မ္းမွာ သံုုးပါတယ္။
မဂၢင္က ၁၂ ပါး ျဖစ္လ်က္သားနဲ႕ တရားကိုယ္က်ေတာ့ ၉ ပါးလို႕ ဘာ့ေၾကာင့္ျဖစ္ရတာတုန္းဆိုရင္ သမၼာသကၤပၸနဲ႕ မိစၦာသကၤပၸက ၀ိတက္ခ်ည္းပဲ ေျပာတာ၊ တူတယ္၊ သမၼာ၀ါယာမနဲ႕ မိစၦာ၀ါယာမကလည္း ၀ီရိယကို ေျပာတာ တူေနတယ္၊ သမၼာသမာဓိနဲ႕ မိစၦာသမာဓိကလည္းပဲ ဧကဂၢတာတစ္ခုတည္းကိုပဲ ေျပာတာ၊ ကုသိုုလ္ အကုသိုလ္ပဲ ခဲြလိုက္လို႕သာ ၂ ခု ျဖစ္ေနတာ၊ ဒါလည္း တူေနတယ္၊ တူတာေတြကို ေပါင္းလိုက္တာ၊ တူတာသံုးခုကို ခ်ဳံးလိုက္တဲ့အခါက်ေတာ့ တရားကိုယ္ျဖစ္တာ ၉ မ်ဳိးပဲရတယ္၊ ထူးတာက မိစၦာဒိ႒ိတစ္ခုပဲ ထူးျခားတဲ့ တရားအေနနဲ႕ ရတယ္ေပ့ါ၊ ဒါကို ဒီလုိပဲမွတ္လိုက္လို႕ရိွရင္ ရွင္းသြားတာေပါ့၊ ရွင္းသြားေအာင္ မွတ္္တဲ့နည္းကိုေျပာတာ။ အဲဒီ ၉ မ်ဳိးကိုပဲ ဒီေနရာမွာ မဂၢပစၥေယာ လို႕ ေဟာတယ္လို႕ ဒီလိုုမွတ္ထားပါ။
အဲဒါေၾကာင့္မို႕ မဂၢပစၥေယာလို႕ ဆိုလိုက္တာနဲ႕ မဂ္ ဖိုလ္ထဲက မဂၢလို႕ပဲ ဒီလို သြြားမထင္ရေအာင္ ေျပာတာေနာ္၊ အဲဒီထက္ပိုၿပီးေတာ့ က်ယ္ျပန္႕တယ္တဲ့၊ ဟို မဂၢက နိဗၺာန္ကို သြားတဲ့လမ္းေၾကာင္းမွ်သာ ျဖစ္တယ္၊ ဒီမဂၢက်ေတာ့ အကုန္လံုး သုဂတိဘံုသြားတာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ဒုဂၢတိဘံုသြားတာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ကုသိုလ္ဘက္ကိုသြားတာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒါေတြကို မဂၢလို႕ ေခၚတယ္။
ပါဠိေတာ္မွာေတာ့ က်ဥ္းက်ဥ္းေလးပဲ -
“မဂၢပစၥေယာတိ၊ မဂၢဂၤါနိ မဂၢသမၸတယုတၱကာနံ ဓမၼာနံ တံ သမု႒ာနာနဥၥ ရူပါနံ မဂၢပစၥေယန ပစၥေယာ” ။
မဂၢဂၤါနိ - မဂၢလို႕ဆိုတဲ့ တရားဓမၼရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းတို႕သည္၊ မဂၢင္ ၉ ပါး တရားတို႕သည္၊ (ခုနက ေျပာထားတဲ့တရား ၉ ပါး) မဂၢသမၸယုတၱကာနံ ဓမၼာနံ - မဂၢနဲ႕ယွဥ္တဲ့ စိတ္္ေစတသိက္တို႕အားလည္းေကာင္း၊ တံ သမု႒ာနာနဥၥ ရူပါနံ - ထို မဂၢနဲ႕ယွဥ္တဲ့စိတ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ စိတၱဇရုပ္တရားတို႕အား လည္းေကာင္း၊ မဂၢပစၥေယန - မဂၢပစၥယသတၱိျဖင့္၊ ပစၥေယာ ဥပကာရေကာ - ေက်းဇူးျပဳတတ္ပါေပ၏။ ။
(မွတ္ခ်က္။ ။ ။ ဒီပို႕စ္မွာ မဂၢအေၾကာင္း သေဘာမွ်သိနားလည္ယံုတာ ထုတ္ႏႈတ္ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။ မဂၢ ၁၂ မ်ဳိးတို႕၏ တခုျခင္းစီ ရွင္းလင္းခ်က္ကို စာမ်က္ႏွာအခက္အခဲေၾကာင့္ ေဖာ္ျပေပးလိုက္ႏိုင္စြမ္းမရိွေတာ့သျဖင့္ နားလည္ခြင့္လႊတ္ေပးေစခ်င္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။ TNO )
ဣဒံ ေမ ပုညံ အာသဝကၡယာ ဝဟံ ေဟာတု။
ဣဒံ ေမ ပုညံ နိဗၺာနႆ ပစၥေယာ ေဟာတု။
…_/|\_…_/|\_…_/|\_…
ဆရာေတာ္ Dr နႏၵမာလာဘိ၀ံသ၏ ပ႒ာန္းျမတ္ေဒသနာေတာ္ မွ ထုတ္ႏႈတ္ေဖာ္ျပပါသည္။
ေမတၱာျဖင့္ . . . TNO
No comments:
Post a Comment