ဝတၳဳနဲ႔ အာ႐ံုဆံုျခင္း
ဝတၳဳနဲ႔ အာ႐ံု ဆံုလုိက္တာနဲပ တစ္ၿပိုင္နက္ စိတ္ကေလးေၽႊြ ေပၚလာတယ္။ ဒါက အဓိကအေၾကာင္းတစ္ခုကိေျပာတာ။ ဒိျပင္ အေၾကာင္းေတြလည္း ရွိေသးတယ္၊ အာ႐ံုနဲ႔ ဝတၳဳ ဆံုစည္းျခင္းသည္ ဒါ common condition, common cause အားလံုးနဲ႔ ဆိုင္တဲ့အေၾကာင္းအရာတစ္ခု။
အဲဒီေတာ့ ဘယ္စိတ္ေတြ ဘယ္လိုေပၚလာတာလဲ ဆိုတာၾကည့္၊ ဥပမာ- မ်က္စိနဲ႔ျမင္စရာ အာ႐ံုေလးနဲ႔ ဆံုလုိက္ၿပီ ဆိုလို႔ရွိရင္ ပဥၥဒါရာဝဇၨန္း ကစၿပီး ျမင္သိစိတ္ေတြ ျဖစ္သြားတယ္၊ အျမင္အာ႐ံုေပၚမွာ ျဖစ္တဲ့စိတ္ကုိ စကၡဳဝိညာဏ္စိတ္လို႔ ေျပာတာ၊ သို႔ေသာ္ အျမင္အာ႐ံုေပၚမွာ အလုပ္လုပ္တဲ့စိတ္က စကၡဳဝိညာဏ္စိတ္ တစ္ခုတည္း မဟုတ္ဘူး၊ စကၡဳဝိညာဏဝီထိစိတ္ေတြ အားလံုးဟာ အျမင္အာ႐ံုေပၚမွာ အလုပ္လုပ္တယ္၊ နားလည္ေအာင္ေျပာရမယ္ ဆိုရင္ မ်က္စိကို အျမင္အာ႐ံုေလး လာဆံုလိုက္တာနဲ႔ တစ္ၿပိဳင္နက္ ထိုေပၚလာတဲ့ အာ႐ံုေလးကို တံခါးဖြင့္ေပးတဲ့စိတ္က ပဥၥဒါရာဇၨန္းစိတ္ attention လုပ္လုိက္တာ၊ Attention လုပ္ၿပီးရင္ ေပ်ာက္သြားၿပီ၊ သူ႔တာဝန္ ၿပီးသြားၿပီ။
စိတ္ေတြက အံ့ၾသစရာေတာ့ ေကာင္းတယ္၊ စိတ္တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခု ပ်က္သြားတာ မသိလိုက္ဘူး၊ ပဥၥဒါရာဝဇၨန္းစိတ္ဆိုတာ မ်က္စိကို အဆင္းအာ႐ံုေလး လာၿပီးထိလိုက္တာနဲ႔ တစ္ၿပိဳင္နက္ ဖ်က္ကနဲဆို တံခါးဖြင့္ေပးလိုက္တာ၊ attention လုပ္လိုက္တာ၊ အဲဒီလို ဖြင့္ေပးလိုက္မွ စကၡဳဝိညာဏ္စိတ္က ျမင္လိုက္တာ၊ ျမင္ၿပီး စကၡဳဝိညာဏ္စိတ္က ပ်က္သြားတယ္၊ ေနာက္ သမၸဋိစိၦဳင္းစိတ္ ကေန အာ႐ံု လက္ခံလိုက္တယ္၊ခံယူလိုက္တယ္၊ ခံယူၿပီးပ်က္သြားတယ္၊ ေနာက္ သႏီၱရဏစိတ္ က စံုစမ္းလိုက္တယ္၊ စံုစမ္းၿပီး ပ်က္သြားတယ္၊ ဝုေ႒ာစိတ္ က အာ႐ံုကို ပိုင္းျခား ဆံုးျဖတ္လို္က္တယ္၊ ဆံုးျဖတ္ၿပီးတာနဲ႔ ပ်က္သြားတယ္။
အဲဒါလိုပဲ စိတ္ေလး တစ္လံုးႏွစ္လံုးျဖစ္႐ံုနဲ႔ အာ႐ံုကို မသိႏိုင္ဘူး၊ repeatedly အႀကိမ္ႀကိမ္ျဖစ္ေတာ့မွ သိတာ။ အဲဒါေၾကာင့္ စိတ္ေတြက အမ်ားႀကီးျဖစ္ရတာ၊ သိပ္လည္းျမန္တယ္၊ တစ္ခုတည္း လို႔ ထင္ရေလာက္ေအာင္ကို ျမန္တယ္။ ကေလးငယ္ေတြ မီးကို ကိုင္ၿပီး ျမန္ျမန္ရမ္းတဲ့အခါ ေဘးက ၾကည့္တဲ့လူက မီးဝိုင္းႀကီးလို႔ ထင္ရတယ္၊ တကယ္ေတာ့ မီးဝိုင္းႀကီးမဟုတ္ဘူး၊ အခ်ိဳ႕ေတြမွာ လွ်ပ္စစ္မီးကို စက္ဘီးသ႑ာန္မ်ိဳးဆင္ထားတာရွိတယ္၊ သြားေနတယ္လို႔ ထင္ရတယ္၊ မဟုတ္ဘူး၊ တစ္ခုၿပီးတစ္ခု ေတာက္ေနေတာ့ လည္ေနတယ္လို႔ ထင္ရတယ္၊ တကယ္ေတာ့ လည္ေနတာ မဟုတ္ဘူး။ အဲဒါမ်ိဳးလို illusion ျဖစ္သြားေလာက္ေအာင္ လ်င္ျမန္တဲ့ ႏႈန္းရွိတယ္။
ဒီေတာ့ တံခါးဖြင့္ေပးတဲ့ attention စိိတ္ ၿပီးသြားရင္ ျမင္တဲ့စိတ္၊ ျမင္တဲ့စိတ္ၿပီးရင္ လက္ခံတဲ့စိတ္၊ လက္ခံတဲ့စိတ္ၿပီးရင္ စူးစမ္းတဲ့စိတ္၊ စူးစမ္းတဲ့စိတ္ၿပီးရင္ သတ္မွတ္တဲ့စိတ္၊ သတ္မွတ္တဲ့စိတ္ ၿပီးသြားတာနဲ႔ တစ္ၿပိဳင္နက္ အာ႐ံုကို ခံစားတဲ့ ေဇာစိတ္ျဖစ္တယ္၊ ေဇာစိတ္ေတြက ၇-ႀကိမ္ေလာက္ repeatedly ထပ္ျဖစ္ၿပီးတဲ့ ေနာက္မွာ “တဒါ႐ံု” လို႔ေခၚတဲ့ အာ႐ံုကို စၿမံဳ႕ျပန္တဲ့ စိတ္မ်ိဳးေပါ့၊ အဲဒါကို ဆက္ခံတဲ့ စိတ္မ်ိဳးေပါ့ retentive အဂၤလိပ္လို၊ အခ်ိဳ႕ကေတာ့ registration လို႔ ျပန္တယ္၊ ဒီမွာေတာ့ retentive ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္က ပိုၿပီးနီးစပ္တယ္၊ ေဇာရဲ႕ အရွိန္နဲ႔ လိုက္သြားတဲ့ အက်ိဳးစိတ္ပဲ၊ အမွန္ေတာ့ ဘဝင္စိတ္ကိုပဲေျပတာ၊ “ပိ႒ိဘဝဂၤ” ေခၚတယ္၊ အဲဒီလိုစိတ္ေတြ ျဖစ္သြားလို႔ရွိရင္ ခုနက အာ႐ံုရဲ႕သက္တမ္းက ကုန္သြားၿပီ။ မ်က္စိနဲ႔ဆံုတဲ့ ႐ူပါ႐ံုသက္တမ္းက ကုန္ၿပီ။
ဥပမာ-မ်က္စိနဲ႔ဆံုလုိက္တဲ့ ႐ူပါ႐ံုေလးဟာ သူ႔ရဲ႕သက္တမ္းရွိတယ္၊ မဆံုမီက ႐ူပါ႐ံုရဲ႕ သက္တမ္းကိုေျပာတာ မဟုတ္ဘူး၊ မ်က္စိနဲ႔ လာဆံုတဲ့ ႐ူပါ႐ံုပန္းပြင့္ေလးရဲ႕ သက္တမ္းဟာ ဘယ္ေလာက္ရွိတုန္း၊ စိတ္ ၁၇-ခ်က္နဲ႔ ညီမွ်တဲ့ သက္တမ္းရွိတယ္၊ စိတ္ ၁၇-ခ်က္ျပည့္ရင္ သူရဲ႕ သက္တမ္းကုန္ၿပီ၊ ပန္းအိုးထဲမွာ ရိွတဲ့ ပန္းကိုေျပာတာ မဟုတ္ဘူးေနာ္၊ ေနာက္ထပ္ ထပ္ၾကည့္, ေနာက္ထပ္ ထပ္ျမင္တာ၊ တစ္ခါျမင္တဲ့ ႐ူပါ႐ံုရဲ႕ သက္တမ္းက အဲဒီေလာက္ပဲရွိတယ္၊ တစ္နာရီ စို္က္ၾကည့္လည္း သူရဲ႕ သက္တမ္းဟာ ဒီလိုပဲသြားေနမွာပဲ၊ သူရဲ႕ သက္တမ္းက ၁၇-ခ်က္၊ ခဏငယ္နဲ႔ ျဖစ္ တည္ ပ်က္နဲ႔ ေျပာမယ္ဆိုရင္ ၅၁-ခ်က္။
အဲဒီလုိ သက္တမ္းကုန္တာနဲ႔ ေနာက္ထပ္ျမင္တာ ေနာက္ထပ္မွတ္, ေနာက္ထပ္ျမင္တာ ေနာက္ထပ္မွတ္၊ ဒီလို အာ႐ံုနဲ႔ဝတၳဳ ဆံုစည္းတာကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး စိတ္ဆိုတာ ျဖစ္ေပးလာရတာတဲ့။ ထာဝရရွိေနတဲ့ အရာ မဟုတ္ဘူး၊ ဆိုပါစို႔ - မ်က္စိပိတ္ထားရင္ ျမင္သိစိတ္ျဖစ္ရဲ႕လား၊ နားက အသံမၾကားရင္ ၾကားသိစိတ္ ျဖစ္ရဲ႕လား၊ မျဖစ္ဘူး၊ ျဖစ္တယ္ဆိုရင္ နားထဲမွာပဲ အၿမဲၾကားေနမွာေပါ့၊ အဲဒီလိုသိေနတာမွ မရွိဘဲ၊ ႏွာေခါင္းက အနံ႔မရဘဲ နံသိစိတ္ဆိုတာ ျဖစ္ပ့ါမလား၊ မျဖစ္ဘူး။
ေကာင္းၿပီ၊ မ်က္စိနဲ႔ ႐ူပါ႐ံု ဆံုလိုက္လို႔ ျမင္သိစိတ္ေလး ျဖစ္လာတယ္ဆိုတာ အဲဒီ ျမင္သိစိတ္ေလးဟာ ဘယ္ေနရာက ျဖစ္လာသလဲဆိုရင္ မ်က္လံုးက ျဖစ္တာ၊ အရပ္ေျပာေျပာရင္ မ်က္လံုးထဲက ျဖစ္တာ၊ စကၡဳဝတၳဳကို မွီၿပီးျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာတာေနာ္၊ ႐ူပါ႐ံုက ျဖစ္လာလားဆို မဟုတ္ဘူး၊ အဆင္းအာ႐ံုနဲ႔ ဝတၳဳဆံုလိုက္တဲ့အခါမွာ ျမင္သိစိတ္ေလးေပၚလာတယ္၊ အဲဒီ ျမင္သိစိတ္ေလးသည္ ဘယ္ေနရာက ေပးလာတုန္းဆို ေဟာဒိ စကၡဳဝတၳဳက ေပၚလာတယ္လို႔ ေျပာတာ၊ စကၡဳဝတၳဳကို မွီၿပီးျဖစ္တာ၊ ဘာေၾကာင့္ အဲဒီလို ေျပာလဲဆို မ်က္စိကန္းေနရင္ ျမင္သိစိတ္ မလာေတာ့ဘူး၊ အမွီမရွိရင္ မျဖစ္ဘူးလို႔ေျပာတာ။
ၾကားသိစိတ္ေလးကလည္း ေသာတပသာဒကို မွီၿပီးျဖစ္တယ္၊ နံသိစိတ္ေလးကလည္း ဃနပသာဒကို မွီၿပီးျဖစ္တယ္၊ လ်က္သိစိတ္ေလးကလည္း ဇိဝွါပသာဒကို မွီၿပီးျဖစ္တယ္၊ ထိသိစိတ္ကလည္း ကာယပသာဒကို မွီၿပီးျဖစ္တယ္။ က်န္တဲ့စိတ္ေတြက ဘာကိုမွီၿပီး ျဖစ္တုန္းဆို ဟဒယဝတၳဳကို မွီၿပီးျဖစ္တယ္၊ ဘာျဖစ္လို႔တုန္းဆို သူတို႔က မ်က္စိျမင္တာနဲ႔လည္း မဆိုင္ဘူး၊ နားနဲ႔ ၾကားတာနဲ႔လည္း မဆိုင္ဘူး၊ ဆက္ၿပီးေတာ့ ေတြးတဲ့အေတြးေတြ၊ ျမင္သိစိတ္ျဖစ္တာဟာ မ်က္စိကပဲ ျဖစ္ႏိုင္တာ၊ ‘စကၡဳဝိညာဏ္စိတ္သည္ စကၡဳဝတၳဳကို မွီ၏’ လို႔ဒီလိုအဘိဓမၼာသင္တဲ့လူေတြသင္ရတာ၊applied လုပ္တာ၊ဝတၳဳ႐ုပ္၆-ပါးမွာ ‘စကၡဳဝိညာဏ္စိတ္သည္ စကၡဳဝတၳဳကို မွီ၏၊ေသာတဝိညာဏ္စိတ္သည္ ေသာတဝတၳဳကို မွီ၏၊ ဃနဝိညာဏ္စိတ္သည္ ဃနဝတၳဳကိုမွီ၏၊ ဇိဝွါဝိညာဏ္စိတ္သည္ ဇိဝွါဝတၳဳကို မွီ၏၊ ကာယဝိညာဏ္စိတ္သည္ ကာယဝတၳဳကို မွီ၏’၊ လို႔ ဒီလိုေျပာတာ။
ျဖစ္ေပၚတဲ့ေနရာကို ရည္ညႊန္းတာော္၊ စည္သံေလး ဘယ္က ျဖစ္တုန္းဆို စည္ကျဖစ္တာ၊ ေစာင္းသံေလး ဘယ္ကျဖစ္တုန္းဆို ေစာင္းႀကိဳး ေစာင္းအိုးက ျဖစ္တာ၊ လက္ကလာတာ မဟုတ္ဘူး၊ တုတ္ကလာတာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ဒီလိုဆိုလိုတာ၊ ပန္းပြင့္ေလးကို မင္လို႔ ျမင္သိစိတ္ေလးဆို၇င္ ပန္းပြင့္က ျဖစ္လာတာမဟုတ္ဘူး၊ အဲဒီေတာ့ ခုနကေျပာတာနဲပ ေရာမသြားနဲ႔၊ ခုနက ေျပတာ ဒီစတ္ကေလးဟာ မ်က္စိထဲမွာ ရွိေနတာ မဟုတ္ဘူး၊ သို႔ေသာ္ ျဖစ္တဲ့အခါက်ေတာ့ မ်က္စိကုိ မွီၿပီးျဖစ္တာ၊ ဒီလိုေျပာတာ။
ဆိုပါေတာ့ - စည္သံသည္ စည္ထဲမွာ ရွိတာမဟုတ္ဘူး၊ သို႔ေသာ္ တုတ္နဲ႔႐ိုက္လုိက္၊ တီးလိုက္တဲ့အခါမွာ အသံထြက္လာတယ္၊ အဲဒီအသံသည္ စည္ကို မွီၿပီးေတာ့ျဖစ္တာ၊ စည္မပါဘဲ အဲဒီအသံ ျဖစ္ပါ့မလား၊ မျဖစ္ဘူး၊ သို႔ေသာ္ စည္ထဲမွာ ရွိေနတာလားဆိုေတာ့ မရွိဘူး၊ ဒီလိုေျပာရမယ္။
စကၡဳဝိညာဏ္စိတ္သည္ စကၡဳပသာဒ႐ုပ္မွာ ရွိေနတာလား ဆုိရင္ မရွိဘူး၊ ႐ူပါ႐ံုနဲ႔ ဆံုမိတဲ့အခါမွသာ ေပၚလာတာ၊ ၿပီးရင္ ပ်က္သြားတာ၊ ေသာတဝိညာဏ္စိတ္ဟာလည္း အသံနဲ႔ နားဆံုလိုက္တဲ့အခါ ဘြားကနဲ႔ ေပၚလာတာ၊ ၿပိးရင္ ပ်က္သြားတာ၊ ဃာနဝိညာဏ္ဟာလည္း ထို႔အတူပဲ ႏွာေခါင္းနဲ႔ အနံ႔၊ ဇိဝွါဝိညာဏ္စိတ္ကလည္း အရသာနဲ႔ လွ်ာ၊ ကာယဝိညာဏ္စိတ္ကလည္း ေဖာ႒ဗၺာ႐ံုနဲ႔ကိုယ္ ဆံုလိုက္တဲ့အခါ ေပၚလာတာ။
သို႔ေသာ္ ဒီေနရာမွာ သတိထားရမွာက မွီျဖစ္ရာကိုသာ ဝတၳဳ႐ုပ္ ၆-ပါးလို႔ ေျပာတာ၊ ဆံုစည္းတာကိုေတာ့ ဟဒယဝတၳဳနဲ႔ ဓမၼာ႐ံု ဆံုတယ္လို႔ မေျပာဘူး၊ ‘မနဥၥ ဓမၼဥၥ ပဋိစၥ ဥပၸဇၨတိ မေနာဝိညာဏံ’ ေဟာတဲ့အတိုင္း မနနဲ႔ ဆံုတယ္လို႔ ေျပာရမယ္၊ ဟဒယနဲ႔ ဆံုတယ္လို႔ မေျပာဘူး၊ ဒါကို သတိထားရမယ္။
အာယတန ၆-ပါး ေရတြက္တဲ့အခါ interal, externa အတြင္းအာယတန ၆-ခု, အျပင္အာယတန ၆-ခု၊ အဲဒီ အတြင္းအာယတ ၆-ခုလို႔ ေျပာတဲ့အခါမွာ စကၡဳ၊ ေသာတ၊ ဃာန၊ ဇိဝွါ၊ ကာယ၊ မန၊ ဒီမွာ ဟဒယ မဟုတ္ဘူး၊ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲလို႔ေမးရင္ ႏွလံုးသားကက္သက္က စိတ္ကို ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ အေနအထားမရွိဘူး၊ အားလံုးဟာ ဘဝင္စိတ္ဆိုတဲ့ အေျခခံစိတ္မရွိရင္ စိတ္ဆိုတာ မေပၚႏုိင္ဘူးဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ကို ထင္ရွားေစတယ္၊ ဒါေၾကာင့္မို႔ အ႒သာလိနီအ႒ကထာမွာ “အာ႐ံုတစ္ခုဟာ တံခါးႏွစ္ေပါက္စီမွာ အၿမဲတမ္း ထင္တယ္လို႔ဆိုတာ”။
ဆိုပါစို႔ - ဝတၳဳ႐ုပ္ ၆-ပါးရွိသလို ဒြါရလည္း ၆-ပါး ရွိတယ္၊ တံခါး ၆-ခု ရွိတယ္၊ အဲဒီတံခါးဟာ စိတ္ရဲ႕ တံခါးလို႔ ေျပာလို႔ရေပမယ့္ ပိုၿပီးသဘာဝက်တာေတာ့ အာ႐ံုရဲ႕တံခါးလို႔ ေျပာရမယ္၊ အာ႐ံုဝင္တဲ့ တံခါး ၆-ခု ရွိတယ္၊ ဆိုပါစို႔ - ႐ူပါ႐ံုဝင္လာတဲ့ တံခါးေပါက္က စကၡဳပသာဒ၊ အသံရဲ႕ ဝင္ရာတံခါးေပါက္က ေသာတ၊ အနံ႔ဝင္ရာတံခါးေပါက္က ဃာန၊ အရာသာရဲ႕ ဝင္ရာ တံခါးေပါက္က ဇိဝွါ၊ ေဇာ႒ဗၺာ႐ံုရဲ႕ ဝင္ေပါက္က ကာယ၊ က်န္တဲ့ အာ႐ံုဝင္ရာ တံခါးေပါက္က ဘဝင္စိတ္၊ ဘဝင္စိတ္ကို ‘မန’လို႔သံုးတယ္၊ ဒါေၾကာင့္မို႔ က်မ္းစာေတြမွာ မေနာဒါရ mind door စိတ္တံခါးဆိုတာ ဘဝင္စိတ္ကို ေျပာတာပါတဲ့။
ဒီေတာ့ စိတ္ျဖစ္လာဖို႔ လိုအပ္တဲ့ အေျခအေနေတြကို ေျပာရမယ္ဆိုရင္ ဝတၳဳ႐ုပ္ ၆-မ်ိဳးကို ေလ့လာရမယ္၊ အာ႐ံု ၆-မ်ိဳးကို ေလ့လာရမယ္၊ ၿပီးေတာ့ ဒြါရ ၆-မ်ိဳးကို ေလ့လာရမယ္၊ အဲဒီ ဝတၳဳရယ္ အာ႐့ုရယ္ ဒြါရကေနၿပီး ဆက္သြယ္မိသြားၿပီ ဆိုရင္ ခုနက စိတ္ ကေလးေတြ ေပၚလာတာ။
ဆိုပါစို႔ - ႐ူပါ႐ံုဆိုတဲ့ အာ႐ံုသည္ eye door ကေန ဝင္လာၿပီး စကၡဳဝတၳဳကို လာထိခိုက္တယ္၊ အဲဒီအခ်ိန္မွာ စကၡဳဝိညာဏ္စိတ္ေပၚလာတာ၊ ထုိ႐ူပါ႐ံုနဲ႔ အလုပ္လုပ္တဲ့ စိတ္ေတြလည္း ေပၚတယ္ေပါ့၊ ထို႔အတူပဲ အသံက ear door ကေန ဝင္လာၿပီး ေသာတပသာဒကို လာထိုခိုက္တယ္၊ ထိခိုက္တဲ့အခါ ေသာတဝိညာဏ္စိတ္ေပၚလာတယ္၊ အဲဒီအတိုင္း အနံ႔က ဃာနပသာဒကို လာထိခိုက္လို႔ ဃနဝိညာဏ္စိတ္ ျဖစ္ေပၚလာတယ္၊ အရသာက ဇိဝွါပသာဒကို လာထိခိုက္လို႔ ဇိဝွါဝိညာဏ္စိတ္ ျဖစ္ေပၚလာတယ္၊ ေဇာ႒ဗၺ႐ံုက ကာယပသာဒကို လာထိခိုက္လို႔ ကာယဝိညာဏ္စိတ္ ျဖစ္ေပၚလာတယ္။
ေနာက္ ဟဒယဝတၳဳနဲ႔ ပတ္သက္တာက်ေတာ့ မ်က္စိနဲ႔ ျမင္တာလည္း မဟုတ္ဘူး၊ နားက ၾကားတာလည္း မဟုတ္ဘူး၊ ႏွာေခါင္းက အနံ႔ရတာလည္း မဟုတ္ဘူး၊ စိတ္သက္သက္နဲ႔ ေတြးၿပီးေတာ့ယူတာ၊ ရွိတာလည္း ျဖစ္တယ္, မရွိတာလည္း ျဖစ္တယ္၊ ေတြးယူတာဆိုေတာ့ အရွိခ်ည္းပဲ မဟုတ္ဘူး၊ မရွိတာလည္း ေတြးေတာတာပဲေလ၊ မနက္ျဖန္မရွိဘူး၊ မနက္ျဖန္အေၾကာင္းေတြးလို႔ မရဘူးလား၊ မနက္ျဖန္ အေၾကာင္းကို မရွိေသးေပမယ့္ မနက္ျဖန္ ဘယ္သူလာမယ္ဆုိ ေတြးၿပီးလုပ္လို႔ရတာပဲ၊ သို႔ေသာ္ လာခ်င္မွ လာမွာေပါ့၊ မနက္ဖန္အေၾကာင္းလည္း ေတြး, ဟိုေနာက္ႏွစ္အေၾကာင္းလည္း ေတြးလို႔ရတာပဲလ၊ အဲဒီလို ေတြးတာေတြက်ေတာ့ mind door ကေန ဝင္လာတာ၊ mind door က ဝင္ၿပီး စိတ္ျဖစ္တာကေတ့ ခုန ဟဒယကေန ျဖစ္တာ၊ ဟဒယကို မွီၿပီးေတာ့ စိတ္ကျဖစ္တယ္။
အဲဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ဒြါရ ၆-ပါးမွာ မေနာဒါရ ပါတယ္၊ ဝတၳဳ႐ုပ္က်ေတာ့ မေနာဒါရ မပါဘူး၊ အာ႐ံု ၆-ပါး, ဝတၳဳ႐ုပ္ ၆-ပါး၊ အဲဒါေတြ ေပါင္းဆံုလိုက္တဲ့အခါ စိတ္ကေလး ျဖစ္လာတာပါလို႔ - အဲဒါ စိတ္ျဖစ္ေပၚလာပံုပဲ၊ အက်ဥ္းအားျဖင့္ စိတ္ျဖစ္ေပၚလာပံုကို သိသာျမင္သာေအာင္ ေျပာျပတာ။
ဒီေတာ့ ဘဝင္စိတ္ဆိုတဲ့ အေျခခံစိတ္ကေလး မရွိဘဲနဲ႔ က်န္တဲ့စိတ္ေတြ မျဖစ္ဘူး၊ အ႒သာလိနီအ႒ကထာမွာ အာ႐ံုေတြဟာ ဆိုပါစို႔ - မ်က္စိက ျမင္ရတဲ့ အဆင္းအာ႐ံုသည္ တံခါးႏွစ္ခုမွာ တစ္ၿပိဳင္နက္တည္း ထင္လာတယ္၊ ႏွစ္ခုဆိုတာ eye door ကိုလည္း ေရာက္လာတယ္၊ mind door ကုိလည္း ေရာက္လာတယ္၊ ဘဝင္လႈပ္တယ္ဆိုတာ အဲဒါေၾကာင့္ ေျပာတာ၊ အာ႐ံုတစ္ခုဟာ ဒြါရႏွစ္ခုကေန ဝင္လာတယ္၊ ဝင္ေပါက္မရွိဘဲနဲ႔ ဘယ္လိုလုပ္မွ ဝင္လို႔မရဘူး ဟုတ္ရဲ႕လား၊
ဝင္ေပါက္ဆိုတာရွိတယ္၊ လူ႔ခႏၶာကိုယ္မွာလည္း ထို႔အတူပဲ၊ အာ႐ံုက ဝင္ေပါက္ေတြက ဝင္လာတဲ့အခါ အာ႐ံုဝင္လာသည့္အတြက္ေၾကာင့္ အျပင္ဘက္နဲ႔ အတြင္းဘက္ ဆက္သြယ္ရမယ္၊ ဆိုပါေတာ့ - အိမ္အျပင္ဘက္ကလူ အိမ္ထဲေရာက္ခ်င္ရင္ တံခါးကို အသံုးမျပဳရဘူးလား၊ ျပဳရတယ္၊ တံခါးေပါက္ကပဲ ဝင္ရမယ္၊ အဲဒီလိုပဲ အာ႐ံုဆိုတဲ့ အျပင္ကအရာ အိမ္ထဲကို ဝင္လာတယ္ဆိုရင္ ဒီတံခါးကပဲ ဝင္ရမွာပဲ၊ မ်က္စိက အျမင္လိုက္တဲ့ အဆင္းအာ႐ံုေလး တစ္ခုသည္ eye door မွာလည္း ေပၚလာတယ္၊ mind door မွာလည္း ေပၚလာတယ္၊ မ်က္စိကိုလည္း ထိရမယ္၊ ဘဝင္စိတ္ကိုလည္း ထိရမယ္၊ အဲဒီႏွစ္ခုရွိမွ၊ တစ္ၿပိဳင္နက္ ျဖစ္လာလို႔ ဘဝင္စိတ္ဟာ ျပတ္သြားတယ္ဆိုတာ အဲဒါေၾကာင့္ ျပတ္သြားတာတဲ့။
ဘုန္းႀကီးတို႔ မႏွစ္ကတုန္းက မေလးရွားမွာ အဘိဓမၼာသင္တန္း ပို႔ခ်တုန္းက သင္တန္းသားထဲ Bulgaria ဘုန္းႀကီးတစ္ပါး ပါတယ္။ ထူးထူးျခားျခားပဲ၊ Bulgaria ဆိုတာ ၾကားဖူးၾကလိမ့္မယ္၊ Rumania တို႔၊ Bulgaria တို႔ဆိုတာ အရင္တုန္းက ကြန္ျမဴနစ္ ႏိုင္ငံေတြေပါ့၊ သူ႔စကားက ေတာ္ေတာ္နားေထာင္ရခတ္တယ္၊ အသံက ကုလားသံနဲ႔တူတယ္၊ သူက ေခတ္သိပၸံနည္းအရ ဒီအာ႐ံုကေနၿပီး ျမင္သိစိတ္ ျဖစ္လာပံုအထိ ဆက္သြယ္ပံုကို ကြန္ျပဴတာနဲ႔ျပတာ၊
လူ႔ရဲ႕ မ်က္စိမွာ ေရွ႕က ျမင္စရာအာ႐ံုေလး ဝင္လာနဲ႔တစ္ၿပိဳက္နက္ မ်က္လံုးထဲေလးတင္ မဟုတ္ဘူး, သူက အာ႐ံုေၾကာကေနသြားၿပီး ဦးေႏွာက္ေနာက္ဘက္ထဲထိ ေရာက္ေအာင္သြားတယ္၊ ေနာက္ေစ့နားမွာ အကြက္တစ္ကြက္ရွိတယ္၊ အဲဒီ အကြက္ထိေအာင္ အလင္းတန္းေလးက သြားတယ္၊ အဲဒီေရာက္မွ ျမင္တာတဲ့၊ ဒီၾကားထဲမွာ block ျဖစ္ေနရင္ မျမင္ရဘူး၊ ေၾသာ္ mind door ဆိုတာ အဲဒါမ်ား ျဖစ္ေနမလားလို႔ ဘုန္းႀကီးတို႔ စဥ္းစားၾကည့္တယ္၊
ဒီၾကားထဲ ပိတ္ေနလို႔ရွိရင္ ျမင္တယ္ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး၊ မ်က္စိကေတာ့ အေကာင္းႀကီး၊ သို႔ေသာ္ သြားတဲ့အာ႐ံုေၾကာေလးက တစ္ေနရာရာမွာ ဥပမာ-နားထင္ေလာက္ ပိတ္ေနတယ္ဆိုရင္ အဲဒီလူဟာ ျမင္တယ္လို႔ မေျပာဘူး၊ မ်က္စိကေတာ့အေကာင္း, ဒါေပမဲ့ မျမင္ဘူး၊ မ်က္စိကေန ဝင္လာတဲ့ အလင္းတန္းေလးဟာ လူရဲ႕ေနာက္ေစ့နားမွာ ေခါင္းေနာက္ပုိင္း သြားျပတယ္၊ အဲဒီက်မ် ျမင္တယ္ဆိုတာ ျဖစ္တယ္။ ဒါ သိပၸံနည္းက ေျပာတာ။
ဒီေတာ့ သိပၸံနည္းနဲ႔ ျမတ္စြာဘုရား ေဟာထားတာေတြ အင္မတန္မွ ကိုက္ညီတယ္။ သူတို႔ဟာက ႐ုပ္ကိုေတာ့ ရွာလို႔ေတြ႔ႏိုင္တယ္ေပါ့၊ နာမ္တရားကိုေတာ့ ျမတ္စြာဘုရားလို ဘယ္လိုလုပ္ ရွာလို႔ေတြ႔မလဲ၊ ႐ုပ္ေတာင္မွ သူတို႔ရွာေတြ႔ရင္ အတံုးအခဲပဲ ေတြ႔မယ္၊ အေသးစိတ္ကို ေတြ႔ဖို႔ မလြယ္ဘူးေပါ့၊ ႐ုပ္ေတာင္မွ အကုန္ေတြ႔ဖို႔ မလြယ္ဘူး။
ျမတ္စြာဘုရားက်ေတာ့ analyze လုပ္တဲ့ေနရာမွာ အၾကြင္းအက်န္မရွီေအာင္ analyze လုပ္ႏိုင္တာ၊ အဲဒီလု စြမ္းရည္ သတိၱခ်င္းေတာ့ မတူဘူးေပါ့၊ နာမ္ဆိုတာက်ေတာ့ သူတို႔ Psychology ဆိုတာ တကယ့္ Psychology မွ မဟုတ္တာ။
ဘုန္းႀကီးတို႔ဆီ လာလာၿပီးေတာ့ မသိတာေလးေတြ ေမးေနတဲ့, ယခု ရန္ကုန္မွာေနတဲ့ ျပင္သစ္လူမ်ိဳး မစၥတာဖေလာရင့္ဆိုတာ တစ္ခါတုန္းက ေလွ်ာက္တယ္၊ အဘိဓမၼာကို Psychology လို႔ ျပန္တာ သူက သေဘာမက်ဘူး၊ ဘာလု႔ိလဲဆုိေတာ့ Psychology ဆိုတာ ဘာမွ မပါဘူးတဲ့၊ Psychology ဆိုတာ ဘာမွ မဟုတ္ဘူး၊ ဒီအဘိဓမၼာက အလြန္ေလးနက္တာ Psychology မဟုတ္ဘူးတဲ့၊ သူက အဲဒီလို ေျပာသြားတယ္။
နယ္သာလန္ႏိုင္ငံမွာ သင္တန္းသြားပို႔ခ်တုန္းက မစၥတာဟင့္ခ္ ဆိုတဲ့ ပါေမာကၡတစ္ေယာက္ သင္တန္းလာတက္တယ္၊ သူ႔အေဖက Psychologist၊ Psychology ပါေမာကၡႀကီး၊ သူငယ္ငယ္တုန္းက သူ႔အေဖက ေျပာဖူးတယ္၊ “စာမ်က္ႏွာ တစ္ေထာင္ေလာက္ရွိတဲ့ Psychology နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ စာအုပ္ႀကီးမွာ Psychology အေၾကာင္းေရးထားေပမယ့္ ဣႆာ ဆိုတဲ့ jealousy အေၾကာင္း ေရးထားတာ မေတြ႔ရဘူး” တဲ့။
ဒီေတာ့ ဗုဒၶျမတ္စြာေဟာၾကားတာက အလြန္ၿပီးျပည့္စံုတယ္၊ လူ႔ရဲ႕သဘာဝ အေရးႀကီးတာေတြ၊ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ထဲက ေျဖရွင္းပစ္ရမယ့္ purify လုပ္ပစ္ရမယ့္ သန္႔ရွင္းပစ္ရမယ့္ စိတ္ရဲ႕ အညစ္အေၾကးေတြကို မခ်န္ခၽြင္းေအင္ ေဟာထားတာ။ အဲဒီ ညစ္ႏြမ္းေနတ့ဲ စိတ္ရဲ႕ အင္အားစုေတြကိုလည္း ဖယ္ရွားပစ္ဖုိ႔အတြက္ ျဖဴစင္ေစႏိုင္တဲ့ စြမ္းအားေတြကိုလည္း ျမတ္စြာဘုရားက ထည့္ၿပီး ျပည့္ျပည့္စံုစံု ေဟာထားတာ။
ဒါေၾကာင့္ စိတ္ျဖစ္ပံုႏွင့္ စပ္၍ စိတ္ဟာ ဘယ္လုိဘယ္ပံု ျဖစ္လာသလဲ၊ စိတ္ဟာ အရွိတရားလား အျဖစ္တရားလားလို႔ ဆိုရင္ အျဖစ္တရားပါ, အေၾကာင္းတရားေၾကာင့္ ျဖစ္တာပါ၊ ဘာ့ေၾကာင့္ျဖစ္တာတုန္းဆုိေတာ့ အခုေျပာခဲ့တယ္ - ဝတၳဳနဲ႔အာ႐ံု ဆံုစည္းမိလို႔ျဖစ္တယ္၊ ဝတၳဳနဲ႔အာ႐ံုက ဘယ္လိုလုပ္ ဆံုမိလဲဆိုရင္ door ကေန ဝင္လာတာ, တံခါးေျခာက္ေပါက္ကေန ဝင္လာတာ၊ ဆိုင္ရာ ဆိုင္ရာ တံခါးေပါက္ကေန ဝင္လာၿပီ ဆံုစည္းၿပီး စိတ္ျဖစ္ေပၚတာဆိုတာ ဘုန္းႀကီးတို႔ ဒီေန႔ အၾကမ္းဖ်ဥ္းအားျဖင့္ ေဟာေျပာျပသျဖင္း ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီမွာ အေသးစိတ္သိဖို႔ကေတာ့ ဆိုင္ရာဆိုင္ရာ အဘိဓမၼာက်မ္းေတြ ေလ့လာဖို႔ လိုပါတယ္၊ ဆိုပါစို႔ - ႐ူပါ႐ံုကို အာ႐ံုျပဳတဲ့ စိတ္က ဘယ္ေလာက္ရွိသလဲ, သဒၵါရံုကို အာ႐ံုျပဳတဲ့စိတ္က ဘယ္ေလာက္ရွိသလဲ စသည္ျဖင့္၊ အာ႐ံု ၆-ပါးဆိုတာ ႐ူပါ႐ံု၊ သဒၵါ႐ံု၊ ဂႏၶာ႐ံု၊ ရသာ႐ံု၊ ေဖာ႒ဗၺ႐ံု၊ က်န္အာ႐ံု အားလံုးသည္ ဓမၼာ႐ံုလို႔ ေခၚတယ္၊ ဓမၼာ႐ံုဆိုတာ က်န္တဲ့အာ႐ံုေတြကို အကုန္လံုးေပါင္းၿပီး ဓမၼဆိုတဲ့ စကားလံုးကို ဆိုလိုက္တာ။
“ဓမၼ” ဆိုတဲ့ စကားလံုးကို ဘာလို႔ သံုးသလဲဆို ‘သတၱဝါ မဟုတ္ဘူး’ ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ကို ေျပာတာ၊ လူေတြထင္ေနတဲ့ “ဇီဝ” ဆိုတာ မဟုတ္ဘူး၊ “သတၱ”ဆိုတာ မဟုတ္ဘူး၊ တကယ့္ nature, the law of nature ဓမၼဆိုတဲ့ စကားလံုးကို အဲဒီ အဓိပၸါယ္နဲ႔သံုးတာ၊ ျမတ္စြာဘုရားက ေလာကမွာ ရွိတဲ့ သတၱဝါေတြဟာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို သတၱသညာ မေပ်ာက္ဘူးတဲ့၊ illusion ျဖစ္ေနၾကတယ္၊ တကယ္ သတၱဝါလို႔ ထင္ေနၾကတယ္၊
အဲဒါေတြ ေပ်ာက္ေစရန္အတြက္ ျမတ္စြာဘုရားက “ဓမၼ”ဆိုတဲ့ စကားလံုးကို သံုးတယ္၊ “ဓာတု” ဆိုတဲ့ စကားလံုးကို သံုးတယ္၊ ဓာတု ဆိုတာ တကယ့္ကို သူ႔သဘာဝအတိုင္း သူေဆာင္တဲ့အရာ၊ ထင္ေနတဲ့ သတၱဝါဆိုတာ မဟုတ္ဘူး၊ အသက္ ဆိုတာ မဟုတ္ဘူး၊ ခိုင္ၿမဲတဲ့အရာဆိုတာ မရွိဘူးဆိုတာကို ထင္ရွား ေပၚလြင္ေစလိုလို႔ သံုးတယ္။
ခုနက ဓမၼာ႐ံုလို႔ ေျပာတဲ့ အာ႐ံုေတြဟာလည္း သဘာဝအာ႐ံုေတြ အားလံုး၊ စိတ္န႔ဲသိလို႔ရတဲ့ အာ႐ံုေတြအားလံုး၊ ရွိတာေရာ မရွိတာေရာ အကုန္လံုးကို ဓမၼာ႐ံုလို႔ ေခၚတယ္။ မ်က္စိနဲ႔ ျမင္ရတာက ႐ူပါ႐ံု၊ နားနဲ႔ ၾကားရတာက သဒၵါ႐ံု၊ ႏွာေခါင္းနဲ႔ နံတာက ဂႏၱာ႐ံု၊ လွ်ာနဲ႔ လ်က္သိတာက ရသာ႐ံု၊ ခႏၶာကိုယ္နဲ႔ ထိၿပီးေတာ့ သိတာက ေဖာ႒ဗၺာ႐ံု၊ က်န္အာ႐ံုေတြ မွန္သမွ်ဟာ အခုေျပာခဲ့တဲ့ မ်က္စိ၊ နား၊ ႏွာေခါင္း၊ လွ်ာ၊ ကိုယ္တို႔နဲ႔ ဆက္သြယ္မႈမျပဳဘဲနဲ႔ စိတ္နဲ႔ သိရတယ္၊ အဲဒါေတြ အားလံုးကို ဓမၼာ႐ံုလို႔ ေခၚတာ၊ အာ႐ံု ၆-ပါး ဝတၳဳ႐ုပ္ ၆-ပါး ဒြါရ ၆-ပါး ဆံုမိျခင္းေၾကာင့္ စိတ္ျဖစ္တယ္။ အေၾကာင္းတရားကို အမွီၿပဳၿပီး စိတ္ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို အက်ဥ္းခ်ဳပ္ perspective view အေနနဲ႔ ဘုန္းႀကီးတို႔ ေဟာၾကားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ တရားခ်စ္ခင္ သူေတာ္စင္ပရိသတ္တို႔သည္ စိတ္ဆိုတဲ့ သဘာဝတရားဟာ အျဖစ္တရားသာ ျဖစ္တယ္၊ ဆိုင္ရာ ဆိုင္ရာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ စိတ္သည္ ဆိုင္ရ ဆိုင္ရာ အေၾကာင္းတရားေတြက မၿမဲသလို ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ စိတ္ေလးဟာလည္း မၿမဲဘူးလို႔ဆိုတဲ့ ဓမၼအသိဉာဥ္ကို ကိုယ္စီ ကုိယ္စီ ရရွိေအာင္ ႀကိဳးစားႏိုင္ၾကပါေစသတည္း။
*ေကာက္ႏႈတ္ခ်က္* အဂၢမဟာပ႑ိတ အရွင္နႏၵမာလာဘိ၀ံသ (Ph.D) အဘိဓမၼာ ျမတ္ေဒသနာ (ဒုတိယတြဲ) (စာ ၂၅- ၃၈) မွ ေကာက္ႏႈတ္ေရးသား ပူေဇာ္ပါသည္။ဆက္လက္၍ အခန္း(၂) စိတ္ျဖစ္ပံုကို ေလ့လာျခင္း(၂)ကို တင္ျပပါမည္။
No comments:
Post a Comment